thể loại văn học

1.     Định nghĩa :   Thể loại  , hay là loại thể văn học ,là  một khái niệm thiên về hình thức của tác phẩm văn học . Loại là từ để chỉ những bộ phận lớn . Loại bao gồm nhiều thể  Ngày nay, văn học  bao gồm bốn loại lớn cơ bản : tự sự, trữ tình , kịch , nghị luận  để phù hợp với sự phát triển chung của văn học trên toàn thế giới .

2.     Phân loại :    Thể là một bộ phận  nhỏ của loại .

-Với loại tự sự , ta có : truyện ngắn, truyện vừa, truyện dài (tiểu thuyết )ký sự , tùy bút ,hồi ký , truyện truyền kỳ, tiểu thuyết chương hồi , cổ tích, truyền thuyết dân gian, sử thi, truyện thơ  …

-Với loại trữ tình , ta có : thơ  Đường, thơ Đường luật, hành, hát nói , thơ  thất ngôn trường thiên, thơ mới ,thơ năm chữ, thơ bảy chữ ,thơ tám chữ , thơ tự do, thơ haiku, thơ sonnet , thơ lục bát, lục bát song thất , ca dao …

Với loại kịch, ta có : bi kịch, hài kịch, tiểu phẩm(kịch ngắn ) truyện cười dân gian .

- Với loại nghị luận, ta có : chứng minh, giải thích, bình luận .

 Như vậy thể loại văn học có thể hiểu là một phương thức phản ánh cuộc sống bằng văn   học, là kết quả của quá trình nhận thức , cảm nhận và thể hiện cuộc sống của tác giả .

3.     Mối quan hệ giữa thể loai- tác giả - tác phẩm : Trong quá trình sáng tác, các văn thi sĩ đã vận dụng những cách thức khác nhau khi  bộc lộ quan điểm, thái độ  riêng tư  , nhằm  xây dựng hình tượng nghệ thuật . Nhiều tác phẩm được giới nghiên cứu  tập hợp thành một nhóm giống nhau về mặt loại thể, bởi vì chúng cùng có chung một phương thức bộc lộ thái độ của tác giả đối với cuộc sống , gần gũi với nhau về cách thức xây dựng hình tượng, thể hiện tính cách . Đây là cơ sở giải thích sự tồn tại của các thể loại văn học , cũng là xuất phát điểm để xây dựng nguyên tắc phân chia các loại thể văn học .

  Tất cả các tác phẩm văn học( được chọn  trọn vẹn hay  trích đoạn )trong sách giáo khoa bậc Trung học phổ thông đều nằm trong bốn thể loại văn học quen thuộc: tự sự,  thơ trữ tình , kịch và nghị luận. Mỗi thể loại mang theo một hình thức nghệ thuật độc đáo lẫn nội dung tư tưởng riêng.

4.       Vai trò của thể loại trong việc học  Ngữ Văn ở trường phổ thông :Tác phẩm văn học được chọn giới thiệu trong những bộ sách giáo khoa có nhiều thay đổi qua các năm học, nhưng bốn thể loại kể trên  vẫn mãi cố định. Do đó, chủ động nắm được thể loại là con đường thâm nhập tác phẩm tích cực nhất về mặt nghệ thuật lẫn nội dung tư tưởng .

                                                                              Dalat 16.04.2014