Bài 8 BÌNH LUẬN CHÍNH LUẬN :TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP

       

 (Hồ Chí Minh)  

Luận đề được đưa ra là Con người sinh ra đều được sống bình đẳng, tự do ,bác ái, đó là lẽ phải, là chân lý

     

  1 .Hỡi đồng bào cả nước,

Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".(1)

Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.(2)

Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói: Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.(3)

Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được.(4)

I.                    NÊU VẤN ĐỀ ) nêu  và cắt nghĩa luận đề) 

Cắt nghĩa luận đề  và chỉ ra luận điểm :Quyền sống ( bình đẳng) quyền sung sướng ( bác ái) quyền tự do ( tự do )-> hai tuyên ngôn  của Pháp và Mỹ -> đó ( quyền  được sống trong tự do, bình đẳng, bác ái )là  lẽ phải

 Đoạn móc xích

II.                  GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :

              2/ a.Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.

Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào.

Chúng thi hành những luật pháp dã man. Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết.

Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.

Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân.

Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược.

Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều. Chúng cướp không ruộng đất, hầm mỏ, nguyên liệu.

Chúng giữ độc quyền in giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng.

Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lý, làm cho dân ta, nhất là dân cày và dân buôn trở nên bần cùng.

Chúng không cho các nhà tư sản ta ngóc đầu lên. Chúng bóc lột công nhân ta một cách vô cùng tàn nhẫn.

Mùa thu năm 1940, phát xít Nhật đến xâm lăng Đông Dương để mở thêm căn cứ đánh Đồng Minh, thì bọn thực dân Pháp quỳ gối đầu hàng, mở cửa nước ta rước Nhật. Từ đó dân ta chịu hai tầng xiềng xích: Pháp và Nhật. Từ đó dân ta càng cực khổ, nghèo nàn. Kết quả là cuối năm ngoái sang đầu năm nay, từ Quảng Trị đến Bắc kỳ, hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói.

Ngày 9 tháng 3 năm nay, Nhật tước khí giới của quân đội Pháp. Bọn thực dân Pháp hoặc là bỏ chạy, hoặc là đầu hàng. Thế là chẳng những chúng không "bảo hộ" được ta, trái lại, trong 5 năm, chúng đã bán nước ta hai lần cho Nhật.

Trước ngày 9 tháng 3, biết bao lần Việt Minh đã kêu gọi người Pháp liên minh để chống Nhật. Bọn thực dân Pháp đã không đáp ứng lại thẳng tay khủng bố Việt Minh hơn nữa. Thậm chí đến khi thua chạy, chúng còn nhẫn tâm giết nốt số đông tù chính trị ở Yên Bái và Cao Bằng.

 b.Tuy vậy, đối với người Pháp, đồng bào ta vẫn giữ một thái độ khoan hồng và nhân đạo. Sau cuộc biến động ngày 9 tháng 3, Việt Minh đã giúp cho nhiều người Pháp chạy qua biên thùy, lại cứu cho nhiều người Pháp ra khỏi nhà giam Nhật và bảo vệ tính mạng và tài sản cho họ.

  c.Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật hàng Đồng minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Sự thật là dân ta lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay Pháp.

Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng

III.                GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

 1.Mặt  sai của vấn đề- luận điểm  thứ nhất ( người Pháp không tôn trọng  ba chủ trương này ).Có ba luận cứ . Có chung một  câu đánh giá tổng  hợp cho cả ba luận cứ

-luận cứ 1:  Không có Quyền  tự do  (Về chính trị)người Pháp tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do, dân chủ nào . Trong luận cứ 1, tác giả nêu  bốn luận chứng ,đồng thời phân tích dẫn chứng  ( thi hành luật pháp dã man,lập nhà tù nhiều, rang buộc dư luận,  bắt dân ta dùng nhiều rượu và thuốc phiện)Chưa thấy  phần đánh giá tổng hợp cho luận cứ 1.

- luận cứ 2 :  Không có Quyền bình đẳng ( về kinh tế )Pháp bóc lột dân ta dã man . Ở luận cứ 2, tác giả đưa ra các luận chứng  và phân tích(cướp ruộng đất, hàm mỏ, độc quyền in tiền , cả trong xuất và nhập khẩu,  thuế má nặng nề ) Chưa thấy phần đánh giá tổng hợp cho luận cứ 2.

-luận cứ 3:  Không có Quyền bác ái( về quân sự ). Thực dân Pháp quỳ gối  rước Nhật. Ở luận cứ 3, tác giả nêu luận chứng, phân tích (gây nạn đói kinh hoàng, bán đứng nước ta cho Nhật, sát hại tù chính trị  ) Chưa thấy  phần tổng hợp, đánh giá.

 Câu “Hành động của chúng trái với nhân đạo và chính nghĩa”  được xem như đóng vai trò   tổng hợp, chứa nội dung đánh  giá ba luận cứ. Đây là đoạn diễn dịch.

2.Mặt đúng của ta ( luận điểm 2 ): Chỉ có một luận cứ( Ta giữ thái độ  khoan hồng,nhân đạo  với Pháp)và hai luận chứng (  giúp người Pháp  chạy qua biên thùy, cứu họ ra khỏi trại giam, bảo vệ tính mạng họ ) Không có câu tổng hợp, đánh giá của tác giả, bởi ý nghĩa nằm trong luận cứ. Đây là đoạn văn  diễn dich.

3         Dung hòa  ( luận điểm 3 ) Có hai luận cứ:

+Nước  ta là thuộc địa của Nhật, lấy lại nước từ tayNhật: thao tác song hành. Trong đoạn văn với thao tác lập luận này, các luận cứ có giá trị tương đương như nhau, không có luận chứng và câu  tổng hợp,chứa ý kiến riêng của tác giả .

+Pháp chạy, Nhật hàng,vua thoái vị .( Từ đó)chúng ta có nước Việt Nam độc lập và chế độ dân chủ cộng hòa. Đoạn diễn dịch. Câu tổng hợp được hiểu ngầm.

  3    Bởi thế cho nên, chúng tôi, lâm thời Chính phủ của nước Việt Nam mới, đại biểu cho toàn dân Việt Nam, tuyên bố thoát ly hẳn quan hệ với Pháp, xóa bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã ký về nước Việt Nam, xóa bỏ tất cả mọi đặc quyền của Pháp trên đất nước Việt Nam.

Toàn dân Việt Nam, trên dưới một lòng kiên quyết chống lại âm mưu của bọn thực dân Pháp.

Chúng tôi tin rằng các nước Đồng minh đã công nhận những nguyên tắc dân tộc bình đẳng ở các Hội nghị Têhêrăng và Cựu Kim Sơn, quyết không thể không công nhận quyền độc lập của dân Việt Nam.

Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng Minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!

Vì những lẽ trên, chúng tôi, chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:

Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

III KẾT THÚC VẤN ĐỀ :

Lối lập luận song hành, Bác đưa ra những tuyên bố, bằng những hành động  rất cụ thể : xóa bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã ký về nước Việt Nam, //xóa bỏ tất cả mọi đặc quyền của Pháp; //kiên quyết chống lại âm mưu của bọn thực dân Pháp// các nước Đồng minh  phải công nhận quyền độc lập của dân Việt Nam// Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

*KẾT LUẬN

   Văn bản chính luận “Tuyên ngôn Độc lập” có kết cấu mạch lạc(5 phần, nối kết nhau rất hệ thống ) lập luận chặt chẽ( dùng  song hành, hay diễn dịch , quy nạp  rất phù hợp với nội dung) lý lẽ sắc bén (mọi dẫn chứng đều chính xác,khó chối cãi ). Là văn bản viết, nhưng Bác dùng để đọc trước nhân dân cả nước, nên câu văn ngắn gọn, hành văn dễ hiểu, giàu hình ảnh (tắm, bể máu, bán nước ,quỳ gối , mở cửa rước …)gây ấn tượng mạnh

 DÀN Ý

1        .  Nêu vấn đề : Quyền  được sống trong tự do, bình đẳng, bác ái là  lẽ phải

2 Mặt sai của giặc: Không có Quyền  tự do  , Không có Quyền bình đẳng, Không có Quyền bác ái mà người Pháp dành cho dân ta .

3Mặt đúng  của giặc: Ta giữ thái độ  khoan hồng,nhân đạo  với Pháp

4Mặt dung hòa  : Pháp chạy, Nhật hàng,vua thoái vị .( Từ đó)chúng ta có nước Việt Nam độc lập và chế độ dân chủ cộng hòa.

5.Hướng hành động : Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.

 Câu hỏi

1.      Định nghĩa  thể tuyên ngôn ? Nêu kết cấu  dưới dạng một văn bản bình luận chính luận ?

2.       Phân tích nội dung, nghệ thuật 5 bước .

 (Dalat 02.09.2014)