(Hồ Chí Minh)
Luận đề được đưa ra là Con người sinh ra đều được sống bình đẳng, tự
do ,bác ái, đó là lẽ phải, là chân lý
1 .Hỡi đồng bào cả nước,
Tất
cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng Tạo hóa cho họ những quyền không ai
có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và
quyền mưu cầu hạnh phúc".(1)
Lời
bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu
ấy có ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc
nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.(2)
Bản
Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói: Người
ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luôn luôn được tự do và
bình đẳng về quyền lợi.(3)
Đó
là những lẽ phải không ai chối cãi được.(4)
I.
NÊU VẤN ĐỀ ) nêu và
cắt nghĩa luận đề)
Cắt nghĩa luận đề và chỉ ra luận điểm :Quyền sống ( bình đẳng)
quyền sung sướng ( bác ái) quyền tự do ( tự do )-> hai tuyên ngôn của Pháp và Mỹ -> đó ( quyền được sống trong tự
do, bình đẳng, bác ái )là lẽ phải
Đoạn móc xích
II.
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
2/ a.Thế mà hơn 80 năm nay, bọn
thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp
bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.
Về
chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào.
Chúng
thi hành những luật pháp dã man. Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc
để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết.
Chúng
lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu
nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể
máu.
Chúng
ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân.
Chúng
dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược.
Về
kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu
thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều. Chúng cướp không ruộng đất, hầm mỏ, nguyên liệu.
Chúng
giữ độc quyền in giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng.
Chúng
đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lý, làm cho dân ta, nhất là dân cày và dân buôn trở
nên bần cùng.
Chúng
không cho các nhà tư sản ta ngóc đầu lên. Chúng bóc lột công nhân ta một cách
vô cùng tàn nhẫn.
Mùa
thu năm 1940, phát xít Nhật đến xâm lăng Đông Dương để mở thêm căn cứ đánh Đồng
Minh, thì bọn thực dân Pháp quỳ gối đầu hàng, mở cửa nước ta rước Nhật. Từ đó
dân ta chịu hai tầng xiềng xích: Pháp và Nhật. Từ đó dân ta càng cực khổ, nghèo
nàn. Kết quả là cuối năm ngoái sang đầu năm nay, từ Quảng Trị đến Bắc kỳ, hơn
hai triệu đồng bào ta bị chết đói.
Ngày
9 tháng 3 năm nay, Nhật tước khí giới của quân đội Pháp. Bọn thực dân Pháp hoặc
là bỏ chạy, hoặc là đầu hàng. Thế là chẳng những chúng không "bảo hộ"
được ta, trái lại, trong 5 năm, chúng đã bán nước ta hai lần cho Nhật.
Trước
ngày 9 tháng 3, biết bao lần Việt Minh đã kêu gọi người Pháp liên minh để chống
Nhật. Bọn thực dân Pháp đã không đáp ứng lại thẳng tay khủng bố Việt Minh hơn nữa.
Thậm chí đến khi thua chạy, chúng còn nhẫn tâm giết nốt số đông tù chính trị ở
Yên Bái và Cao Bằng.
b.Tuy vậy, đối với người Pháp, đồng bào ta vẫn
giữ một thái độ khoan hồng và nhân đạo. Sau cuộc biến động ngày 9 tháng 3, Việt
Minh đã giúp cho nhiều người Pháp chạy qua biên thùy, lại cứu cho nhiều người
Pháp ra khỏi nhà giam Nhật và bảo vệ tính mạng và tài sản cho họ.
c.Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã
thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật hàng
Đồng minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền, lập nên nước Việt
Nam Dân chủ Cộng hòa.
Sự
thật là dân ta lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay Pháp.
Pháp
chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực
dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ
chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng
III.
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Mặt sai của vấn đề- luận điểm thứ nhất ( người Pháp không tôn trọng ba chủ trương này ).Có ba luận cứ . Có chung
một câu đánh giá tổng hợp cho cả ba luận cứ
-luận cứ 1: Không có Quyền tự do
(Về chính trị)người Pháp tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do,
dân chủ nào . Trong luận cứ 1, tác giả nêu
bốn luận chứng ,đồng thời phân tích dẫn chứng ( thi hành luật pháp dã man,lập nhà tù nhiều,
rang buộc dư luận, bắt dân ta dùng nhiều
rượu và thuốc phiện)Chưa thấy phần đánh
giá tổng hợp cho luận cứ 1.
- luận cứ 2 : Không có Quyền bình đẳng ( về kinh tế )Pháp
bóc lột dân ta dã man . Ở luận cứ 2, tác giả đưa ra các luận chứng và phân tích(cướp ruộng đất, hàm mỏ, độc quyền
in tiền , cả trong xuất và nhập khẩu,
thuế má nặng nề ) Chưa thấy phần đánh giá tổng hợp cho luận cứ 2.
-luận
cứ 3: Không có Quyền bác ái( về quân sự ). Thực dân
Pháp quỳ gối rước Nhật. Ở luận cứ 3, tác
giả nêu luận chứng, phân tích (gây nạn đói kinh hoàng, bán đứng nước ta cho Nhật,
sát hại tù chính trị ) Chưa thấy phần tổng hợp, đánh giá.
Câu “Hành động của
chúng trái với nhân đạo và chính nghĩa”
được xem như đóng vai trò tổng hợp,
chứa nội dung đánh giá ba luận cứ. Đây
là đoạn diễn dịch.
2.Mặt
đúng của ta ( luận điểm 2 ): Chỉ có một luận cứ( Ta giữ thái độ khoan hồng,nhân đạo với Pháp)và hai luận chứng ( giúp người Pháp chạy qua biên thùy, cứu họ ra khỏi trại giam,
bảo vệ tính mạng họ ) Không có câu tổng hợp, đánh giá của tác giả, bởi ý nghĩa
nằm trong luận cứ. Đây là đoạn văn diễn
dich.
3
Dung hòa
( luận điểm 3 ) Có hai luận cứ:
+Nước ta là thuộc địa của Nhật, lấy lại nước từ
tayNhật: thao tác song hành. Trong đoạn văn với thao tác lập luận này, các luận
cứ có giá trị tương đương như nhau, không có luận chứng và câu tổng hợp,chứa ý kiến riêng của tác giả .
+Pháp chạy, Nhật hàng,vua
thoái vị .( Từ đó)chúng ta có nước Việt Nam độc lập và chế độ dân chủ cộng hòa.
Đoạn diễn dịch. Câu tổng hợp được hiểu ngầm.
3 Bởi
thế cho nên, chúng tôi, lâm thời Chính phủ của nước Việt Nam mới, đại biểu cho
toàn dân Việt Nam, tuyên bố thoát ly hẳn quan hệ với Pháp, xóa bỏ hết những hiệp
ước mà Pháp đã ký về nước Việt Nam, xóa bỏ tất cả mọi đặc quyền của Pháp trên đất
nước Việt Nam.
Toàn
dân Việt Nam, trên dưới một lòng kiên quyết chống lại âm mưu của bọn thực dân
Pháp.
Chúng
tôi tin rằng các nước Đồng minh đã công nhận những nguyên tắc dân tộc bình đẳng
ở các Hội nghị Têhêrăng và Cựu Kim Sơn, quyết không thể không công nhận quyền độc
lập của dân Việt Nam.
Một
dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan
góc đứng về phe Đồng Minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự
do! Dân tộc đó phải được độc lập!
Vì
những lẽ trên, chúng tôi, chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:
Nước
Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc
lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng
và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
III KẾT THÚC VẤN ĐỀ :
Lối lập luận song hành, Bác
đưa ra những tuyên bố, bằng những hành động
rất cụ thể : xóa bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã ký về nước Việt Nam, //xóa
bỏ tất cả mọi đặc quyền của Pháp; //kiên quyết chống lại âm mưu của bọn thực
dân Pháp// các nước Đồng minh phải công
nhận quyền độc lập của dân Việt Nam// Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả
tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
*KẾT LUẬN
Văn bản chính luận “Tuyên ngôn Độc lập” có kết cấu mạch lạc(5
phần, nối kết nhau rất hệ thống ) lập luận chặt chẽ( dùng song hành, hay diễn dịch , quy nạp rất phù hợp với nội dung) lý lẽ sắc bén (mọi
dẫn chứng đều chính xác,khó chối cãi ). Là văn bản viết, nhưng Bác dùng để đọc
trước nhân dân cả nước, nên câu văn ngắn gọn, hành văn dễ hiểu, giàu hình ảnh
(tắm, bể máu, bán nước ,quỳ gối , mở cửa rước …)gây ấn tượng mạnh
DÀN
Ý
1
. Nêu vấn đề : Quyền được sống trong tự do, bình đẳng, bác ái
là lẽ phải
2 Mặt sai của
giặc:
Không có Quyền tự do , Không có Quyền bình đẳng, Không có Quyền
bác ái mà người Pháp dành cho dân ta .
3Mặt đúng của giặc: Ta giữ thái độ khoan hồng,nhân đạo với Pháp
4Mặt dung hòa : Pháp chạy, Nhật hàng,vua thoái vị .( Từ đó)chúng ta có nước
Việt Nam độc lập và chế độ dân chủ cộng hòa.
5.Hướng
hành động :
Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và
của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
Câu hỏi
1.
Định nghĩa thể tuyên
ngôn ? Nêu kết cấu dưới dạng một văn bản
bình luận chính luận ?
2.
Phân tích nội dung,
nghệ thuật 5 bước .
(Dalat 02.09.2014)
No comments:
Post a Comment