Monday, April 22, 2024

LUẬT ( tiếp theo )

 LUẬT !

Cũng  như mọi công chức nhà  nước,   chúng tôi từ  lúc vào  nghề đã phải ghi nhớ  “ đúng luật”  trong   hai  thứ, là hồ sơ  giấy tờ và     nội qui  công việc. Tôi còn  có  một   chuyện   phải  ra luật, đó là   việc trường, việc  nhà phải tách bạch.Ba bé của tôi  được  bốn tuổi khi  tôi    ra  trường, nhận việc. Các  bé học mẫu giáo, cô  giáo lại có  con,có cháu là học trò của tôi. Tôi vì con nên lắm lúc  nương nương cho các nam nữ học sinh này, thế  nhưng ở  nhà tôi luôn dặn con :

- Đừng để cô giáo   méc má    chuyện    xấu  ba đứa gây ra ở trường nghe.  Bị phạt thì  ráng mà chịu.

  Con bé út  ngoan hơn hai ông anh buổi trưa thường trốn  ngủ ra  sân mở vòi  nước hay nghịch cát,   còn  đi  ngủ thì  cứ co chân, cô dùng roi   quất  nhẹ  mới chịu duỗi, rồi  thì đâu vẫn vào đó, còn  đưa lên múa vài   đường võ để cho  cả bọn cùng cười  . Khi chúng lớn dần, thì     chuyện điểm số.Tôi mặc  kệ, dù các cô ( có con cháu là học sinh  tôi đứng lớp hay chủ nhiệm ) có gợi ý. Tôi bảo : Cứ để vậy cho các cháu cố gắng chị ạ .

  Đồng  nghiệp của tôi  năm nào cũng có   một vài    cháu hay con  học  lớp của tôi.Họ o bế đủ  kiểu,  khi con  kém thì làm sao để  không bị ở lại  lớp,còn  trung bình  muốn lên khá và khá muốn đạt giỏi. Do điểm môn Văn có  hệ số cao, quyết định  nhiều thứ . Họ đi cửa sau, tức là quà cho  hai má. Lắm lúc tôi cũng phải tặc  lưỡi cho qua.  Thế  nhưng  khi  “ nhân vật “ ấy lên lớp  khác, không còn  mối liên quan nào đến tôi, thì  người đồng  nghiệp thân thiết ấy bỗng trở nên  thật  xa lạ với tôi. Chỉ  vì họ lại bận o bế người  khác. Họ và  người con đã đề  ra  một thứ  luật, đó là có   người quen tội gì  không  nhờ, và  khi  không cần nữa thì coi như  không  quen. Với ba đứa con, tôi hăm he : Học cho  mình,nên tự mà lo. Đi thi  không có ai chiếu cố đâu, nên tập từ bây giờ . Tôi nói hoài,nói hoài, đến độ  có bữa cả ba   dặn nhau, sau khi nghe tôi cằn nhằn thì chúng  đứng xếp hàng ngay trước mặt, nghiêm trang :Thưa má   nghiêm khắc,tụi con  xin  khắc cốt ghi tâm !  Càng về sau,khi có chút thời gian công tác tương đối lâu,   tôi không nhượng bộ bất cứ  học sinh hay phụ huynh nào, dù là  giáo viên trong  trường, đề  nghị “ chiếu cố”.Ngay cả khi làm  một Hiệu phó chuyên  môn,nắm giữ sổ điểm của mọi học sinh trong trường,tôi càng  nghiêm  khắc hơn với  mình . Tôi vừa e ngại  phụ huynh,là  người dân trong vùng   chê bai, mà tôi cũng  muốn làm gương cho con  cái.

 Có một lần tôi phá lệ. Hôm đó ( tôi còn là giáo viên  đứng  lớp)  có  một phụ huynh tìm tôi. Chị  chỉ gặp má tôi, bà đang lu bu bên nồi bún cá cho buổi sáng hôm sau.  Lý do chị tìm là  :  lớp tôi chủ nhiệm đi chơi, ra về thì  đứa con gái của chị làm mất chiếc  túi xách nhỏ mang theo. Má Mười bực bội :

- Con cô nó cũng  đã mười lăm, mười bảy rồi.Mất túi thì   nó tự  chịu chứ .

 Má Tư cũng ra dấu như  kiểu :không có cái luật nào đi chơi về mất đồ mà  đòi  cô giáo bắt đền.

Nhưng hôm sau chị lại đến.Biết hai má tôi,chủ nhân  một gánh bún cá,  rất cần thứ củ  ngãi, loại  gia vị còn có tên là của cà chơi, nấu bún cá  rất  ngon,chị đem đến  một bọc to , đèo sau  chiếc xe gắn máy mới tinh, ngoài  chiếc phong thư,chị đi vội  nên phải vờ   xin cọng bún rồi ra  nhà vệ sinh dán  , Chiếc xe,bộ trang  phục ,  lối chăm sóc  da mặt,tóc tai,tôi biết chị   có cuộc sống  khá giả . Tôi miễn cưỡng đón, vì   đã  nghe  hai má phàn nàn về  người này.  Chị kể và  gần như  sợ hãi, trong   dáng bất lực. Số là  có  một  bí mật để trong đó, một lá thư chị gửi cho   người chồng  cũ, cha của cô con gái . Người chồng mới  có chứng ghen dữ dội lắm,chị sợ lá thư ấy rơi  vào tay  anh này. Người chồng cũ đang đau rất nặng, thứ anh cần  không phải là  tiền bạc, thuốc men, vì nhà anh có hàng nước ngoài gửi về thường xuyên, nhưng anh vẫn đang sống  độc thân, rất muốn gặp con gái  lần cuối.. Chị  hẹn  một  buổi,một  không gian , nhưng thư chưa kịp gửi,thì  đứa con vớ chiếc túi  xinh đẹp ấy đi   dự một buổi thám du (  đi du lịch khám phá ) với  lớp.Chiếc ví  không biết ai đang   giữ .Hỏi con bé thì nó cứ ú ớ..

 Nếu đúng theo luật của  phạm vi công việc, thì việc tìm ví không phải là  nhiệm vụ của tôi. Nhưng  vì lá thư, vì hai   người đàn ông của chị, tôi   đành miễn cưỡng    hứa giúp chị . Hai má   nghe rõ câu chuyện,lại hiểu  luật “ có qua có lại “túm củ ngãi và chiếc phong bì dày ..,  khuyên tôi   không nên từ chối. Phải mất đến hai tuần, mà có lẽ  ông trời cũng thương tôi,thương  người phụ nữ hồng nhan kia. Một hôm tình cờ  đi ủng hộ    lớp chủ nhiệm thi  đấu  bóng  đá  ,  tôi ngồi cạnh đám  con trai  trong  lớp . Có  một đứa  hỏi tôi  về củ ngãi,( nhà tôi  gần  trường,nên học sinh    qua lại  luôn bắt gặp  mớ củ ngãi hai má tôi rửa,phơi ngay  cửa )  rằng  nó có chỗ bán cho tôi  giá rẻ mà lại tươi.Tôi nhớ đến bọc quà của chị phụ  huynh. Té ra “ chỗ bán “ ăn trộm  củ  ngãi của má  mình,  mang đến biếu má cô bé, vì   gia đình này  luôn nấu bún cá ăn sáng. Anh ta  muốn lấy điểm .Vậy thì chiếc ví có dấu lá thư ?  Chị phụ  huynh kể rằng thư viết bằng giấy pơ - luya rất mỏng,nhét vào trong khe vải viền túi, vì  chiếc túi nào cũng  lót  một lớp vải sau lớp da, nên  không ai  để ý . Tôi bèn    nói như  quan toà  kết án :

- Phải bữa đi chơi trò  lấy  chiếc túi xách của Thanh Trang không ?

 Đám con trai ồ lên đồng tình : Nó muốn giữ “ làm tin” đó cô !

 Không thể tả được niềm vui của   người mẹ này.  Rồi chị  theo gia đình ra nước ngoài,lâu lâu cũng gửi thư hỏi thăm tôi. Vài dòng ngắn ngủi, qua  một tấm thiệp nhỏ, nhưng tôi thấy có chút  vui   vui len nhẹ trong hồn.

 Cuộc sống của tôi, khi các con  chưa trưởng thành, không hề dễ dàng như đồng  nghiệp.

Khi sinh con, hai má lập tức chia “ ba nhà ba đứa” vì họ   chuẩn bị cho tôi  một chuyến lên xe bông,cứ nói thẳng là tái giá. Cô Kê là  người rất hiểu luật. Cô bảo, không  được, khi cô biết tôi cứ sống “ mình ên “ như vậy, bởi vì tôi chỉ yêu … phụ nữ,và  .. Cô bảo phải  dồn cả ba cho tôi, thì tôi mới được nhận những chế độ phụ cấp nhà  trường,công đoàn dành cho, diện con giáo viên.Cô lại đi  trấn an  hai má  , rằng  nếu mình có  phước,thì về sau nó   báo đáp,mà như.. Bây giờ cô lại đưa “ luật trời “ hay là luật nhân quả ra . Khi tìm được bà nội và các cô ( cũng chính  các cô và bà nội tìm chúng tôi )  thì họ nội đòi nhận cháu.Lại  một phen đổi khai sinh. Cũng may là chúng nó mới học  cấp một nên học bạ không  mấy rắc rối. Cũng là “luật trời”.  Tôi tình cờ gặp cô Kê trong một  buổi đi thi đại học,cô bảo cô thấy “quá tội “ vì cô từng ở vào hoàn cảnh  một mình nuôi con như tôi  .Cô  giúp  gia đình tôi  , tốt đến độ nhiều   người chưa biết cô là ai, chúng tôi là ai, cứ  nghĩ: hẳn có chị em  ruột rà,  dây mơ rễ má chi đây,với hai má tôi.Cô điềm nhiên bảo : luật tình  thương.   Về sau, khi   người con  gái út  của cô gặp nạn,cô  ngậm ngùi bảo: có lẽ ông    trời đã  qui đặt  luật  của ổng cho cô,  để cô  sống với  người con  không nhận ra mình,ra   người thân,thì xung quanh cô  vẫn  có rất  nhiều  người thân. Có   người lo lắng,hay là cổ muốn nhận mấy đứa con của mày,dụ nó làm con cháu  mình.   Cô không dụ dỗ  gì,chúng nó tự giác hiểu. Các con tôi nay đã ở tuổi mà xưa Trịnh Công Sơn viết “  Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui” Tuổi tứ thập, tuổi  trưởng thành, ổn định mọi mặt.Họ  quí cô không thua quí hai  ngoại  Mười- Tư. Vì đó cũng là Ngoai của họ .

 Tôi buồn lắm khi  ngồi gõ  những dòng này. Bây giờ  cuộc sống mới, khuyên con   người ta “ lấy cái đẹp dẹp cái xấu” thế mà chúng tôi, chị Giang và tôi, cứ cố bày cái xấu ra.Nhưng phải có cái xấu thì mới biết cái   khác là đẹp chứ .

Những  người thân của chị bạn tôi đều là   những   người tốt.Bởi   họ cần cù, vất  vả  nuôi dạy con cái,nay đàn con  trưởng thành cũng chỉ có  một mục đích duy nhất là làm sao  sống tốt hơn. Nhưng họ quên mất  người  khác cũng cần sống tốt như họ.Chị Giang bảo tôi,vì  mình là kẻ đứng ngoài,chứ nếu là  người trong cuộc thì ..

Giá như chuyện  sửa mái nhà   chỉ  giải quyết một cách  đơn giản:  người làm sụm lớp mái là ai?  Nay  sửa thì chịu trách nhiệm như thế nào ? Hai chủ nhân tương lai của ngôi nhà sẽ  nhận lấy   phần việc nào?  Có  luật qui đinh cả đấy :  làm hỏng thì phải bồi thường. Tài sản này mai kia chắc chắn là của mình,thì mình nên có trách nhiệm. Nhưng ba   nhóm  không nhìn nhau mà nhìn ra ba hướng.

 Người  làm hỏng,ai cũng  rõ, thì thản nhiên : ối nhà đó  bọn tui không dẫm thì nó cũng sụm,mái lợp lâu rồi mà . Vậy lỗi  không do tui, mà do ông trời .Ông trời phá, thì ổng phải  sửa, sao lại bắt tôi. ? Luật  sòng phẳng rõ quá.Chị thứ thì đưa ra ba điều :  nó - bạn tôi -  xài tiền quá cỡ, giờ nhà cho nó ở là may, vì giấy tờ đâu có tên nó sở hữu.Hỏi xài  những gì mà quá cỡ ? Thì nó  đi học, đi chữa bệnh,và đi...chơi . Chị cả : bọn tôi   đâu có giàu có  như dì kia,chị thứ ấy. Bà này có  cả  khách sạn, con cái  chả làm lụng gì hết,chứ con tôi   vất vả trần ai, mà tôi thì goá bụa. Như vậy,chiếu theo “luật công bằng “ thì  không ai phải bỏ công, bỏ của ra sửa mái nhà  cả .Vả lại,nhà rộng,  có  hỏng chỗ này thì chỉ làm nhà  khách, mấy khi có  khách đến, làm nhà kho, mà đồ đạc trong kho thi nên đốt hết đi .  Người trọ trong nhà có  lương, nên cứ   vậy mà sống cho  đến khi nào   ...ngáp,mà cũng sắp ngủm rồi,vì cái chứng bệnh nan y  đó, giỏi lắm là .. vài tháng ...  Với lại luật nhà nước, nhà cửa này đều do hai chị đứng tên, mai kia sẽ thuộc đàn con cháu họ,chị cả có   tám,tính thêm dâu rể, cháu chắt là ..Chị thứ có sáu con, cũng tính thêm là ...Hơn năm chục  người sẽ làm chủ  ngôi nhà này. Khi chị cả có vẻ xót thương  cô em  đau yếu , già cả, bảo rằng, hay là ta chu cấp cho dì ấy,thì lập tức  năm tiểu thư của chị nhao nhao: nhà tên mẹ, thì mẹ  tự tính. Rồi họ hăm he: mẹ  phụ cấp cho dì  ấy được bao lâu? Vì mẹ  cũng tuổi tác, nay yếu mai đau, tụi con cũng đang chia nhau  giúp mẹ . Đó là luật gia đình. Bà kia là con   cái trong nhà,  nhưng bà chỉ có  một mình,nên bà không có quyền quyết định. Cậu em út   vừa tạ thế , quả là  người từng  sáng suốt,vì  xót hai chị   không được học hành,lại con đông, nên chia cho hai chị hai phần  ngôi nhà. Con em kia,mày muốn kiện thì cứ tìm  đường xuống âm phủ mà gặp cậu ấy .  Đó là luật.Mà đã là luật thì ai cũng phải làm theo.Luật của số  đông tham lam,tàn nhẫn, bất nhân,đặt ra.Họ quí tiền hơn cả sinh mạng họ, thì bảo sao   sinh mạng  người em  ruột thịt,họ không xem  như rác rưởi chứ.



Nhưng luật trời    vẫn còn . Người bạn của tôi vẫn  đủ tỉnh  táo, đủ tài chính để  sống và sức khoẻ thể chất, tâm hồn mỗi ngày một tiến theo chiều hướng tích cực.Nhưng chị cứ im lặng. Chị cả và con cháu thì cắt liên lạc khi hay tin chị này có nhiều thiên sứ,luật trời định ra, đến sửa nhà.Họ là  những học sinh cũ  mà  bốn chục năm  mới gặp lại . Chị thứ ốm  bệnh, cũng có chút chạnh lòng khi  mỗi chủ nhật lại sai con  gái xuống nhà đứng tên mình, xem dì mày ra làm sao ,người  em vẫn vui mừng khi  cậu con  lớn  của chị thứ vác cuốc xuống  dọn vườn,đào hố trồng bầu bí, an ủi khi  biết những người con của  cậu út ức hiếp,đối  xử thô bạo và hỗn láo với dì mình .  Nhưng  chị em tôi,chị Giang và tôi, rất  mừng. Những  người con chị thứ  đa số  được học hành tử  tế, cả hai  người con  lớn làm nông,  nhưng họ không vì coi đồng tiền là tất cả,nên xem  việc của mẹ,  việc của họ, là  khác nhau.Chị thứ hay  như  mọi  người mẹ  đều thương và   muốn vun vén cho con, nhưng  không để cho các con “ lấn quyền”như chị cả .   Có lẽ ý trời muốn vậy. Chả nhẽ mấy chục đứa cháu đều vô tâm như nhau cả sao.Ông trời với luật trời sẽ  không bất công như con   người.

 Tôi nay mới ngoài sáu  mươi, chưa đủ  tuổi tác để bàn bạc chuyện đời, chuyện của   những  người lớn hơn mình.Chỉ là vì tôi cũng làm con, làm mẹ, lại là  một  công dân, ra  đường được gọi là “ trí thức, lại cảm thấy có chút trách nhiệm. Thấy báo chí ,đài phát thanh, truyền hình, các  phương tiện truyền thông,  kêu gọi rằng mỗi khi  đưa ra  một  quyết định,hoặc là giao tiếp, cũng  cần chú tâm bốn mặt : chính trị, pháp luật, đạo đức và văn hoá . Chị Giang và tôi,  những  người “còn lại” bên cạnh người bạn khi  ai nấy bỏ đi hết, đều là  những đảng viên, nên chúng tôi phát biểu mà tự tin rằng,  điều chúng tôi nói  đều vì  quyền lợi của   người dân  nước mình, điều không sai  phạm  luật Đảng qui định, Về mặt pháp luật,  chúng tôi cũng  dựa vào những luật lệ chung về tranh chấp,phân chia tài sản, luật con người.Mặt đạo đức và văn hoá,c húng  tôi  trân trọng tình   người, tình máu mủ,tình đồng loại.

Có lẽ trang blog này ít   người đọc, vì chủ nhân từ đã  rất lâu không mở ra.Chúng tôi,chị Giang và tôi, hai  người bạn của chủ nhân, viết như gióng lên  một hồi chuông, để nếu con cháu   người bạn, người thân của chị này, có dịp đọc, thì sẽ có  cái nhìn  khác về  người thân của  mình,về tiền. Ở đời tiền thì quí,nhưng có  thứ quí hơn,đó là tình   người. Mai kia , như qui luật, bạn tôi sẽ đi xa. Phần quà bố mẹ dành cho chị chỉ dành cho   những ai  xứng đáng,ít ra   kẻ  không quá tệ bạc với chủ nhân một thời của nó.Ai   đối  xử tốt với dì  mình  từ xưa đến nay. ? Điểm lại có   tới mấy    người  lận  đó , bọn tôi biết rõ lắm .

         HOA  TRE . 

No comments:

Post a Comment