Đến bịnh
viện thì mới biết thầy Hiệu trưởng đã về nhà từ hôm qua. Vậy … còn nải chuối!
Cả hai đứng tần ngần giây lát rồi quay
đi. Dù thế nào đi nữa, Thu là “lính mới” bằng mọi giá phải ghé thăm sức khỏe
thủ trưởng,nhân tiện để thầy “nhớ mặt”, nó nói như ra lệnh cho Xí , chị về nhà đi. Chị
vừa ốm dậy, đi bộ nhiều mệt lắm. Em cứ từ từ, miễn trưa đến gặp thầy ấy là
được.Xí cười, thôi cứ đi rồi tính. Bọn họ đã
cuốc bộ ba cây số từ nhà ra đây, bây giờ
quay trở lại cung đường cũ với món quà là nải chuối ươm gần bốn ký,
và thêm ba cây số leo dốc! Nhà vị Hiệu Trưởng nằm sát bên ngôi trường Xí về trước Tuyết một năm , khu cây số sáu, mãi
cuối con đường Xô Viết Nghệ Tĩnh ,vắt qua mấy quả đồi. Trời mùa mưa cao nguyên cùng sang với hè, nhưng bỗng dưng sáng hôm ấy nắng chói
chang như ngày xuân. Bầu trời u ám chiều
hôm qua đã nhường chỗ cho những tia nắng rực rỡ, nóng rát phả lên lưng, những
bước chân lếch thếch, khiến hai chiếc áo khoác
nỉ dày phải cất vào túi vải. Nải chuối to được cột quàng qua một sợi dây
mây, cứ trĩu xuống.
Lòng cô giáo trẻ bỗng bồi hồi.
Năm nào, hình như mới đây thôi, họ
cũng hớn hở kéo nhau qua con dốc này, một bên là nghĩa trang rậm rì những khóm
quỳ tàn úa sau đông, một bên là những mái nhà thấp thoáng dưới lũng sâu, lác
đác những bóng người cắm cúi giữa những luống rau. Nải chuối cũng vàng ươm,
cũng được cột quàng bằng một sợi mây khá chắc, con nhỏ học đệ tứ (lớp 9) trĩu vai bước ra cổng,thì
có một bàn tay từ đâu đỡ lấy. Ủa, ồ... Hai con
bé đi trước reo lên, cũng lúc đó Xí mới
nghiêng vành mũ, nhận ra một dáng người rất quen. Mấy cái con bé này ngốc bò
tẹt. Sao không chia nhỏ chuối ra, mỗi
đứa “na” vài trái thôi, bắt mình con Xí nó tha ra đến Lạc Dương là còn cái
cuống! Giọng vừa nạt nộ,vừa hài hước.
Bốn bóng người tạt vào vệ đường. Ba con “lạch chạch” đứng nhìn nhân vật lúc nãy nhanh chóng lấy trong túi ra một vật
nhỏ, bật “tách” rồi phút chốc, tay kia
đưa lên với một túm cỏ đuôi chồn
lớn, thứ cỏ chúng nó vẫn thường bứt về , đặt lên hai đầu những sợi thun căng
giữa mấy chiếc cọc bé tí, rồi lấy dép đập, thun bên đứa nào rung nhiều, cái “
đuôi chồn” bị đuôi kia đẩy rơi xuống
trước là thua. Hôm nay họ không dùng túm
bông đuôi chồn tim tím ấy để đá cỏ, mà họ chọn cuống bông rất dài, bện lại
thành mấy sợi dây khá chắc . Cũng chiếc lưỡi dao”thần kì” ló ra từ một vật trông y hệt
chiếc cắt móng tay của Mỹ, loại to
tướng bán đầy ở hàng đồ xôn, nải chuối thật lớn được
chia làm bốn, không đều .Tre xách một túm vài trái, Vĩnh và Xí được giao hai phần bằng nhau, độ năm sáu trái, còn lại là chủ chiếc dao. Hai bà chị hớn hở đi trước . Từ đây lên nhà chị Vĩnh
còn xa lắm, nhưng có anh Đa đi cùng, nải chuối chia đều, quãng đường sẽ
ngắn gần. Tre tò mò. Mọi năm anh Đa luôn về quê cùng mẹ cúng ông bà. Có năm anh cũng ở lại .Và bây giờ anh ở đây! Mồng hai tết. Tre đi sau,
bàn tay với túm chuối của nó đã nhập chung với túm to của anh Đa, tay nó như bíu chặt vào cánh tay đang đút túi quần
của anh . Hai bàn chân có đôi xăng đan mới
sung sướng hất tung những cọng thông khô ven đường, miệng líu lo ngân
nga những nốt nhạc rất quen …Ồ ô ô. A- vách mê xa bô . Tôi không quá tệ với
đôi guốc gỗ của tôi đâu . Kể từ khi con trai của nhà vua yêu tôi với đôi guốc
này của tôi, anh ấy đã cho tôi một bó kinh giới ,tôi trồng trên đồng
bằng. Nếu nó nở hoa, tôi sẽ là nữ hoàng. Anh Đa chúm môi huýt
sáo đoạn nhạc tiếp theo và nheo mắt nhìn Tre. Họ đều rất thích bài dân ca Pháp Đi qua vùng Lorraine Lorraine
Bốn người bây giờ đã đến một ngôi biệt thự Pháp khi qua hết con
dốc ngắn. Ở đây dẫn đến khu Cité
Decoux, có ngôi nhà Vĩnh trọ học trong đó. Hôm nay tết nên đóng cửa nhà
. Ngôi nhà họ dừng chân cổng mở rộng, bên trong thấp thoáng những bóng người áo
quần đẹp đẽ. Một tốp người Thượng , chỉ có phụ nữ, bà lão và trẻ con ,từ trong
đi ra,theo hàng một như cách đi rừng, vai đeo gùi, vẻ mặc hốc hác, tóc tai rũ
rượi khoác những tấm chăn dày cáu bẩn .
Có người vừa đi vừa bóc bánh ăn, có người
đứng lại bên cổng, cẩn thận xếp một
mẩu giấy nhỏ, hẳn là tiền, nhét vào cạp xà rông.Có một bà cụ loay hoay
với chiếc váy đầm hoa còn rất mới, ngắm nhìn giây lát rồi cáu kỉnh vất lên bờ
rào nở đầy bông đỏ. Đó là những người từ
trên xã Lạc Dương, khu nhà Vĩnh ở, xuống đây đi chơi tết. Chủ những ngôi nhà họ tạt vào thường lì xì cho
họ. Bà cụ có lẽ không cần chiếc váy vào lúc này .Có chăng là những chiếc chăn thay cho áo len,áo măng tô nỉ . Chợt anh Đa kêu to một tiếng Thượng, hình như
tên một ai đó. Đúng rồi, một phụ nữ
ngẩng lên kêu Ơi, chú Hoa. Ơ, cô Vĩnh Tiến .
Anh moi túi tặng họ món tiền, dặn chị
biếu lại cho những người khác . Vĩnh
đứng dẩu môi tiu nghỉu. Nó cũng muốn lì xì cho họ, những con người là “thần
dân”trong thôn của bố nó ,những giáo dân ngoan đạo nó vẫn gặp hằng ngày . Nhưng ban nãy
nó đã “mừng tuổi “hết cho mấy nhóc tì nhà chị Nhụy rồi .Tre một tay đỡ túm chuối,
tay kia đưa lên cao, đó là cử chỉ lịch
thiệp mỗi khi nó muốn tặng ai vật gì, nhưng
đám người quàng chăn kia lắc đầu,nhăn răng cười từ chối. Với Tre, chuối này bà
Tùng dặn chị Xí và Tre mang lên biếu bà
Tiến, cây nhà lá vườn, nhân tiện sáng nay Vĩnh được ông bố chở xuống chơi, lại
rất thích ăn chuối già hương , là món quà quí giá lắm. Vĩnh giải thích, họ có chuối rừng nhiều vô kể . Họ
chỉ cần tiền để mua gạo. Bố Vĩnh là
Trưởng thôn nên ông hiểu rất rõ tâm tư
nguyện vọng của họ . Ông dẫn anh Đa đi rửa tội, theo đạo để có thêm một người con hay là cùng ông đi
truyền giáo. Rồi biết đâu, ông còn tính chuyện "bắt rể "nữa ? Đó là nỗi hậm hực của chị Nhụy. Chị tính toán một đằng, sự việc lại ra nhiều nẻo Từ khi lên đệ tam ( lớp 10) chuyển sang học ở
trường nam công lập Trần Hưng Đạo, anh Đa có thêm một chỗ ở mới, nhà trọ của
Vĩnh. Anh được ông Tiến thường xuyên đón lên nhà ông mỗi chiều, sáng lại đưa xuống đi học,cứ thế. Chủ nhật anh
mới về lại ấp Nghệ Tĩnh, ở tịt trong nhà anh Thạch,giúp anh tắm gội, giặt giũ,
quét dọn, rồi thầm thì với anh những
chuyện gì mà cô bé Xí có tìm qua, cố tình lục lọi những kệ sách bên ngoài phòng
khách, vừa dỏng tai nghe ngóng câu chuyện hai người đàn ông trao đổi bên kia
vách, nhưng không nghe rõ, có khi lọt thỏm đôi từ rất lạ tai. Rồi thì anh hối hả ra
vườn, hồng hộc cuốc xới mảnh vườn của anh Thạch. Anh cháu và ông
cậu ăn chia tứ lục ( cháu có đất nhận bốn phần lãi, cậu với công sức nhận phần còn lại ),anh Đa làm chỉ để phụ giúp cả hai bên . Buổi trưa mang cơm về cho anh Thạch, anh bê cả phần riêng
của mình qua luôn . Hẳn anh cũng muốn rủ
rê ông anh tật nguyền này đi theo đạo luôn chăng .Anh này là người không
tốt rồi. Nhưng thấy tồi tội. Một kẻ xa gia đình, đến miền đất lạ, làm con của mọi
nhà, ăn nhờ, ngủ nhờ, một chốn riêng tư để đặt riêng cái giường không có,
mà tấm chiếu,cái chăn riêng cũng không
có .Vậy, nếu đi học để ra làm công chức, tại sao phải vất vả như thế. ?Trong
thôn cũng có nhiều chàng trai nghèo hiếu học từ miền trung vào. Họ thuê nhà
trọ, kiếm thêm thu nhập từ việc cuốc vườn,
dạy kèm, đi nhặt thuê quả cù ngoài sân gôn. Họ có thời gian dạo phố, ra rạp
coi xi nê, có những bộ quần áo tươm tất, dù có thể ít hay nhiều bạn bè. Còn anh chàng này ? Anh ta có bạn đếm không xiết,đủ mọi
thành phần xã hội. Ở thôn này, anh quen hết các chú làm công
trong các nhà khá giả, dù có người đến từ tỉnh khác,huyện khác. Bạn học
trường phổ thông anh cũng thân thiết nhiều,
bất kể họ nhỏ hơn anh mấy tuổi.
Lên đại học cũng thế. Sinh viên sĩ quan
từ hai trường đại học quân sự lớn trong thành phố, các tu sinh trong chủng
viện, rất nhiều người là bạn của anh . Mỗi chủ nhật họ đến nhà thăm anh Thạch, anh Đa luýnh quýnh nhờ chủ nhà nấu cơm đãi. Một vài
con cá giếc chiên giòn, một dĩa rau trộn trứng luộc và dầu giấm,những ly nước
chè tươi đậm đặc, nhưng thực khách vui vẻ . Chả ai chú ý, trừ hai chị em cô bé tuổi thiếu niên và bà chị “ tào lao”. Đúng rồi, do nhiệm vụ “
truyền đạo” nên anh Chút phải “luýnh
quýnh” như thế .
Hai cô giáo đã lê lết đến “trạm
bà Giao”, chính là ngôi biệt thự chữ A
đồ sộ, quét vôi hồng thắm, bờ rào bông bụt cao dày, cổng luôn khép kín năm nào ,
nay có tới ba bốn lối vào, hàng giậu tàn
úa, và trước cửa lớn có trương một tấm bảng to “Hợp tác xã nông
nghiệp ấp Đông Tĩnh”, là nơi người dân tập kết rau củ về bán.Chủ tịch là một
phụ nữ to béo, bà Giao. Cô Xí có mấy người quen làm việc trong đó, người cắt gọt lại rau, người cân đong, người đóng
bao,cô đã đôi lần ghé đây xin nước uống lúc tan trường. Hôm nào cả nhóm du xuân
cũng dừng ở đây ...
. Nải chuối bây giờ
được chia làm hai để mỗi người đeo một nửa
.Trạm không bao giờ thiếu dây. Lộ trình còn xa lắm, trời đã gần trưa, mà
nắng vẫn cứ đuổi theo, bỏng rát mặt mũi . Có những làn gió nhẹ thoảng qua, thổi
lồng vào áo vải, mang theo hương thơm dìu dịu , hăng hắc của lá thông. Ồ, mát quá. Xí muốn "bói chuối" như hôm nào lắm, nhưng chuối đang mang đi biếu mà .
Và bây giờ, họ đang trên đường
trở về nhà. Nải chuối đã trao tận tay người ốm, vị thủ trưởng. Ông còn mệt. Khi
khách đến, ông đang mơ màng ngủ. Bà vợ tiếp hai “cựu bình và tân binh”,nhiệt
tình mời dùng bữa nhưng họ từ chối, lý do có bố (cô Thu ) có mẹ ( cô Xí ) đều
tuổi già, đang chờ cơm ở nhà. Bà không
ngạc nhiên khi thấy nải chuối có hai phần, lại còn khen các cô giáo trẻ quá giỏi,luôn
miệng xuýt xoa tội quá , và không ngần
ngại dùng dao tách đôi phần chuối Thu
mang ban nãy , tặng hai cô “quà đi đường”. Chuối già hương ngày ấy quí giá như
táo nho nhập bây giờ.Hai cô ngượng ngùng từ chối, bà bèn níu tay chặt, nhét
vào sâu trong túi vải mỗi cô.
. Nhà cô Thu ở ngay bên hông nhà
thờ xứ.Cô giáo mới của trường Đống Đa thua Hoa Tre một tuổi, ngày nào cũng biết "tam nhân đồng hành " Vĩnh, Tre ,Xí, và biết "tất hữu ngã sư"là Vĩnh . Con đường dốc “cằm đụng đầu gối” này hôm nào anh Đa vẫn đi học, còn Xí vẫn băng qua khu nhà Vĩnh. Hồ Vạn
Kiếp dưới chân dốc đã bị lấp dần, mặt nước
tràn lênh láng ra những vuông rau, có mấy chú vịt con lông vàng óng đang chổng mông sục sạo tìm ốc
.Bao cảm xúc trào dâng. Có lẽ mình qua
đây lần này rồi khó có dịp ghé lại. Ngôi trường cô sắp về nhận công tác ở
ngọn đồi bên kia, phảng phất không khí phố xá, không xa mà rồi sẽ rất xa . Cô
còn một việc phải làm,lẽ ra khi đứng
nghỉ trước cổng trạm bà Giao. Cô thở dài . Rồi những gì đến sẽ đến thôi mà .
Sáng mồng hai tết
năm ấy họ bước vào hẳn khuôn viên Dòng Chúa Cứu Thế, kế bên trường Minh Đức,
mà bây giờ Thu sẽ về làm cô giáo, còn Xí chia tay. Cơ sở của nhà dòng nay thuộc
phân viện sinh học, từ nhà thầy hiệu trưởng đi ngược lên dăm mét . Anh Đa đưa cao túm chuối Tre đeo vai, nói to . Ăn bây giờ, chút lên nhà Vĩnh mẹ sẽ
mời chuối nữa, nên “dùng trước vẫn tốt”,được không, bà chủ ?. Con nhỏ Vĩnh quai mồm nhại giọng mẹ nó ,người phụ nữ gốc Vĩnh Bảo,Hải Phòng, quê hương của cụ trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, một "chiêm tinh gia " :
Chúng mầy ăn quả “toa” này, này, “ngoan” ra phết nhẩy. Tre ôm bụng cười . Chuối
vừa được dấm với đất đèn, mẹ cô Xí cất ra từ tối ba mươi, quả vàng ươm, thơm thơm mùi
các bua, mùi quả chín. Họ ngồi hàng ngang trên thềm xi măng, trong không gian
êm ắng của tòa nhà yên tĩnh, trong hương dìu dịu của thông, của tùng, trong làn
gió mơn man một sáng mùa xuân,thấy lòng tràn ngập hạnh phúc . Anh Đa bảo, nào
tụi bay có biết “bói chuối” không? Là sao ? Đây, anh chỉ vẽ . Con bé Vĩnh lì xì
đi, mỗi đứa một trái, ừ, tao một trái, mày giữ một trái. Bây giờ chúng mày nhắm
mắt cầu xin một điều gì đi trong năm mới này .Cả mai mốt nữa . Rồi sao nữa? Đừng có hối,thì cứ
cầu xin đi đã. Sau đó, chiếc dao bấm độc đáo lại thò lưỡi, xén đôi mỗi quả chuối. Anh cầm hai mẩu
chuối đưa lên ngắm nghía phần ruột chín bên trong, bất chợt mỉm cười. Có thấy
gì lạ không ? Con thấy có ba phần, để con tách ra ăn nghe.Đó là cách ăn chuối
của Hoa Tre. Tay phải bị liệt, bàn tay trái còn bé, nên mỗi khi ăn chuối, các bà má giúp nó
cắt đôi, nhưng Tre vốn mạnh mẽ, ngang ngạnh, lại tách dọc. Vĩnh Tiến reo
lên, a tui thấy rồi, chữ i cờ rét. Ừ đúng. Anh Đa vui vẻ . Y có ý nghĩa gì nhỉ
? Là là …Vĩnh rất thông minh ,một con
chiên ngoan đạo, là yêu thương, là y xì xì… Anh vẫn lắc đầu. Tre reo lên , y
tá. Con bé hồi bốn tuổi bị sốt bại liệt,
ra vào nhiều bệnh viện, hình bóng những chiếc áo bờ-lu trắng luôn ám ảnh nó
.Anh vẫn lắc đầu, tiếng Anh đó . Cô bé Xí thích học môn Anh Văn hơn Toán, buột
miệng ,là Yes. Ừ, đúng rồi đó .Lời
nguyện cầu nên ai nấy giữ bí mật nghe chưa . Cả ba người kia đều có một chấm
đen thật to ngay giữa lòng quả chuối, thế là chuối không Yes , không nhậm lời cầu xin của họ rồi.Trừ anh Đa. Lời nguyện của anh Đa là gì ? Tre thắc mắc lắm.Nó thì mong hai bà má xin
thêm em bé nữa về nuôi . Vĩnh mơ ước sẽ
vào ngành kiến trúc , còn Xí tôi , là …
dành cho chị Nhụy: chị bớt tính Trương Phi .
Hôm nay,cô phải ghé sân nguyện đường trong xứ đạo này, hẳn lời khấn xin mới thiêng.
nguyễn xuân
(còn nữa )
No comments:
Post a Comment