Đám bạn chia tay ở trường
trung học vào thu 1975, bây giờ đều đã ở tuổi nghỉ hưu .Chung một thị trấn bé
như bàn tay mà có đứa đến 40 năm tôi mới
được gặp lại .Đa phần là giáo viên .Con
số kẻ “ sống đơn chiếc một mình” như tôi cũng hơi bị nhiều !Trời ơi , bà hả !
Giờ làm gì ?Ừ thì giữ cháu.Thì nuôi
chồng bệnh.Chăm mẹ già .Dạy mấy đứa nhỏ .Tôi phải khai cuối cùng, bèn chỉ tay
vào người vừa liệt kê trước mình .Nhưng
có một đứa không cho tôi yên .Nó đẩy tôi ra giữa nhà .Nè, mọi người .Bà
này giờ làm chủ cả một trang trại sả đó .Mọi con mắt đổ dồn về tôi .Mỗi ngày
xuất .. hai trăm gờ ram, tính ra khoảng
năm củ ,thu về hai nghìn đồng Việt nam.Cả đám lăn ra cười .Nè,phải trang trại sả của bà có
diện tích là..1m vuông, nằm trong các chậu xốp đặt ngoài hiên phải không ?Lại
cười nghiêng ngả .Ai cũng biết thôn
trang tôi sống đang bị đô thị hóa, đất sản xuất nông nghiệp đang ngày
một thu hẹp.Tôi không thể giải thích ,vì mảnh vườn sả của tôi đúng là chưa thu
hoạch được, nhưng nó rộng gấp nhiều nhiều lần như thế , vì xưa đây là khu
chuồng trại nuôi heo của gia đình cậu em út .Đàn gia súc đông đảo ấy đã giúp
đôi vợ chồng nông dân trẻ nuôi dạy đàn con lít nhít bốn năm đứa trưởng
thành,khi giá cả rau hoa ngày ấy rất bấp bênh.Sau này,khá giả hơn, họ đã bán
khu chuồng trại ấy,lên đồi dựng biệt
thự, xây nhà trọ cho sinh viên ở trường Đại học gần đó thuê . Chủ nhân mới của khu đất nghe đâu ở rất xa,mua đất như một kiểu để
dành,vì thấy giá rẻ ,hơn nữa người người mua , nhà nhà mua .Dạo dãy chuồng bề
thế vừa bị dẹp đi, bà cụ thân sinh tôi ngã bệnh , thì tôi cũng vừa về hưu .Sáng
sáng hai mẹ con ra hiên sau phơi nắng, bất lực thấy giữa đống xà bần đã thu dọn
dang dở, những búi cỏ dại bắt đầu mọc lên .Và rác ,từ ba dãy nhà trọ bao quanh, vô tình hay
hữu ý,rơi xuống ngày một nhiều .Rồi cụ nhẹ nhàng đi xa,thật xa, để lại một mình
tôi , sáng sáng thẫn thờ ra đây, lòng thấy vô cùng lạnh lẽo và trống trải dưới
bầu trời trong xanh,nắng ấm .Một hôm tôi đang lui cui moi trộm một ít đất đỏ
dưới lớp đá dày của nền chuồng heo , đem ra sân đổ vào mấy chiếc lu lớn – trước
đây dùng chứa nước mưa ,nước cho heo uống – để trồng chanh,thì bất chợt vị cha
xứ ở nhà thờ ghé thăm.Cha bảo :Chị trồng
hẳn ra cái nền nhà kia đi ,chứ chanh
khó phát triển trong lu chậu lắm
.Tôi ngần ngừ .Đất đã bán người ta rồi ,sợ họ không chịu .Cha cười .Bao giờ họ
đòi thì mình trả , ba mươi giây là xong ấy mà .Tôi lại lưỡng lự :Đá nhiều lắm
cha à .Mà khách trọ họ cứ bỏ rác xuống .Thì mình nhờ chủ nhà phụ dọn giùm rác. Chị trồng cây cối lên ,
người ta lại giữ sạch cho chị . Thấy tôi còn phân vân,cha động viên :Cứ xem như
tập thể dục vậy .Môi trường trong lành,thì chị sẽ thấy cuộc sống có sinh khí
hơn .Trước khi ra về, cha còn an ủi : Chị cứ tin đi , dưới đá là có đất
đấy. Cha xứ thật là người từng trải .Tôi bèn chạy đi
mua quang gánh, xe cút kít, cuốc xẻng,
cả bình xịt thuốc sâu , vì cho dù nhà cậu em có đủ các công cụ lao động ấy ,nhưng nếu ngày nào tôi cũng lân la qua mượn thì chắc hẳn cô
em dâu cũng không vui .Thế rồi , sáng
sáng tôi dậy sớm, nai nịt gọn gàng ,ra đây hì hục dọn dẹp .Mang tiếng con nhà
vườn,nhưng từ bé tôi được bố mẹ,anh chị ưu tiên cho chuyện học hành .Hai mươi
tuổi,khi về vùng kinh tế mới tận Đồng nai làm cô giáo,tôi mới tập gánh gồng– gánh nước, gánh củi .Tôi tha từng giỏ đá đổ ra đầu ngõ,nơi con đường dân sinh trong thôn đang bắt đầu hình thành .Cỏ
thì xịt thuốc diệt hủy.Rác thì cùng các chủ nhà trọ cho vào bao, dùng xe cút
kít chuyển đến khu tập trung .Tôi đào hố trồng chanh bốn góc vườn .Đá nhiều
không sao kể .Đá to, đá nhỏ, đá vụn .Cho dù trước đó, đống xà bần đã có người
mang xe đến chở đi, đá lớn lúc xây nhà
cửa cậu em cũng đã khai thác vô số lớp đá nền .Mà vẫn mỗi nhát cuốc là va
vào một cục đá .Phồng hết hai bàn tay
chỉ quen cầm phấn .Chân trầy trụa lung tung .Nhưng tôi chỉ “trần ai” buổi sáng
thôi .Buổi chiều tôi đọc sách ,hoặc thơ thẩn một mình trên hiên vắng,vì chiều
cao nguyên mùa hạ thường có những cơn mưa dông.Có chút buồn bâng khuâng,nhưng
đêm ngủ yên .Mảnh vườn dần dần lộ ra, rất rộng, tôi bèn quyết định : trồng sả
.Trong thôn,nhà nào cũng có dắt mép ta luy dăm bụi sả để làm gia vị ,thậm chí
trong mảnh vườn hoa “mét vuông” trước sân,trước đây mẹ tôi cũng có trồng mấy
bụi, cọng to khỏe .Tôi bèn bưng rổ đi “quyên sả” một vòng quanh thôn trên,làng dưới .Ai
không muốn tặng thì tôi mua . Giống sả thật dễ thương .Có cọng bị gọt sạch
nhẵn, thế mà chỉ cắm xuống nền đất ẩm
ướt một đêm thôi,thì sáng hôm sau đã thấy một lá đọt màu xanh bé xíu thò ra
trên đầu ngọn . Vườn sả , trang trại sả hình thành từ đó.Không quy hoạch hàng
lối lớp lang gì cả, vì chỗ nào gặp phải tảng đá to thì tôi cho sả …né .Thế
nhưng cha xứ một dịp tình cờ tạt qua lại khen .Chị giỏi đấy . Nhưng cha lại hỏi
: thế chị làm gì nữa cho hết ngày ?Thì con xem ti vi, rồi có khi ti vi nó ..xem
con .Cha cười ,thông cảm .Một chiều tôi đi lễ
ra thì thấy cha xứ đón ở cổng .Cha hỏi có muốn kèm cặp một thằng bé lớp
mười không .Cha nói thêm ,nó học yếu mà hiếu động lắm .Bà nội nó đang tìm thầy .Thấy
tôi ngây ra, cha lại động viên : chị
làm được mà .Quả là chú học trò nhỏ rất nghịch ngợm .Hôm đầu đến học đã ra vườn
nhổ lên mấy bụi sả non,sau đó trồng lại nhưng làm cho cây sả dập luôn.Cu cậu
cũng tỏ ra ngạc nhiên khi thấy tôi trồng cây giữa đá. Tôi đặt ra một giáo án kỳ
quặc :đầu buổi tôi để cho cu cậu nói ,mọi thứ thắc mắc. Sau đó tôi moi trong óc
ra những câu chuyện mà tôi từng đọc ở tuổi 15 như cậu ta,kể cho cậu nghe .Nhưng mỗi buổi chỉ kể vài tình
tiết , đến những “thắt nút” thì tôi dừng lại,hẹn hôm khác .Tôi giúp cu cậu học
cả các môn gọi là Khoa học xã hội ,vốn sở trường thời phổ thông của chúng tôi
.Chú học trò tỏ ra chăm chỉ , nghiêm chỉnh hơn .Rồi nó rủ rê được bà nó và các
bà khác đến ngôi nhà nhỏ bé và vắng lặng
của tôi , không học văn hóa ,mà cùng … tập yoga .Là vì có hôm nó đi học sớm,bắt
gặp tôi đang bẻ lưng bẻ cổ một mình .Nó về kể với bà , rằng bà cô con luyện võ
,hình như để đi bắt kẻ trộm (!)Lớp học yoga do các bà tự xếp … thời khóa biểu
và nội dung bài vở !Có bà một hôm lễ mễ mang đến cho tôi một con cún nhỏ xíu
xìu xiu,lại ghẻ chóc đầy mình ,thoạt trông không khác gì củ khoai lang bị sùng
hà .Tôi cạnh nghĩ :Chắc là ai cũng chê nó cả .Thôi thì mình sẽ cố gắng chăm sóc nó. Dường như đọc
được ý nghĩ của tôi ,bà cụ nhẹ nhàng .Mẹ nó khôn lắm ,cô giáo à. Trông xấu bé
thế nhưng khỏe đấy . Rôi bà thêm .Cô thương nó thì nó sẽ ở với cô .
Ngôi nhà im lìm bao tháng ngày , ,bỗng kẻ ra
người vào từ sáng đên tối .Chú cún xấu xí hôm nào, nay phổng phao ,khỏe mạnh,
tinh khôn rất đáng yêu .Đám sả ngày một
xanh ,phủ kín bãi đất hoang .Còn cậu học trò nay đang chuẩn bị thi đại học ,
vẫn thường xuyên ghé qua vườn sả ,chỉ để ngắm nghía .
“Nè , bữa nào tụi tôi ghé,có đủ sả biếu mỗi bà
một cây về nấu lẩu không đó ?”Đám bạn cũ
lại trêu chọc .
Tôi chỉ mỉm
cười .Ngày mẹ tôi đi ,tôi thấy cả đất trời không thể có gì bù đắp .Nhưng mẹ đã đền
bù cho tôi nguồn hạnh phúc mới ,khi tôi
biết “ dưới đá là có đất
No comments:
Post a Comment