Gói quà đã nằm yên trong một
góc kệ trên đầu chúng tôi, sát trần xe. Sẽ phải qua chặng đường bảy trăm cây
số, ba ngày đêm nữa, mới dừng chân ở địa chỉ ghi bên ngoài ; rồi không biết bao
giờ thì người ta sẽ chuyển nó đến nơi cần tìm … Thôi thì cứ hy vọng !Cô
bạn ngồi ở băng ghế trên cất tiếng hỏi : Cô chú cũng ghé Saigon rồi mới về nhà hả ?Chồng tôi lúng túng : À... gửi chút quà .Tôi nói nhanh
:Có người nhờ mang giùm xuống chợ Bạc
Liêu. Tôi hơi thẹn vì thấy mình nói dối .Nhưng biết làm sao,vì nói đúng sự
thật,câu chuyện sẽ rất dài
Tôi nhìn ra khung cửa xe .Ngọn đèn vàng từ cổng hắt vào đủ
soi rõ một chiếc xe đạp mini màu đỏ đang dựng dưới tấm băng rôn cột bên bờ
rào,nội dung thông báo buổi họp mặt của khóa học sinh tốt nghiệp năm 80 sẽ diễn
ra tại đây,ngày mốt .Khóa của Hoa Tre .Cô ta đang ở đâu ?Có biết để về dự
?.Chiếc xe đã có một chú bé dắt đi .Dạo ở đại học, chúng tôi cũng có những
chiếc xe nhỏ nhắn như thế .Ba mươi năm rồi,Tre nhỉ .Tôi như trông thấy rất rõ
Tre ngồi trên chiếc xe ấy, chỉ một tay đặt nơi tay lái, tay trái,còn tay kia
buông thõng bên hông , vậy mà rong ruổi khắp hang cùng ngõ hẻm của Sài gòn suốt
mấy năm đại học . Tre mạnh mẽ, sắc sảo, hơi láu lỉnh , cá tính, thông minh nhưng
nhiều khi rất lười ,thua tôi sáu tuổi nhưng nó vẫn cứ xem là ngang hàng,thậm
chí là cả chị hai tôi . Tre sinh ra ở
Long Khánh,cứ gọi như thế, vì hai người mẹ nuôi đã đón bé về từ cổng một ngôi
chùa ở đây, gần ga xe lửa .Cô Mười kể
hôm ấy bỗng dưng những rặng tre ở vườn nhà chủ cô bỗng nở những chùm hoa rất
đẹp .Nhưng tre nở hoa báo hiệu điềm dữ
.Đất đai sẽ khô cằn,mùa màng thất bát .Căn buồng cuối hiên của cô không biết ai
quẳng vào cho một khúc cây xá xị thơm nồng nàn .Hương xá xị chở theo tin lành
.Thế là Tre có hai tên .
Đó là một ngày cuối tháng mười .Dalat sau những
ngày mưa dầm lê thê, thời tiết đã chuyển sang mùa nắng . Dã quỳ nở vàng rực khắp
nơi, kết thành khóm rất tự nhiên, trông
như ai kết thành những lẵng hoa xinh xắn đặt mọi góc trời . Con người cũng thấy lòng nhẹ
nhàng ,vui vẻ hơn , cùng túa ra đường làng
phát cỏ, dọn bùn,đắp đất,xẻ rãnh . Hai người mẹ của Tre vừa đến đã hăng hái góp phần .Bé Tre nhanh chóng làm quen
với con chó Mực to lớn của nhà tôi .Tôi nhớ hôm ấy nó đi đôi ủng người lớn bằng
chiều dài cẳng chân đứa trẻ bảy tuổi, hơi gầy, đôi mắt sáng rực và cái miệng
nói không nghỉ .Tay nó cầm một bó hoa quỳ, gồm đủ hoa,nụ, lá ; cành rất dài ,có lẽ nó đã ngắm
nghía, chọn lựa trước khi hái .Ở đây chẳng ai thích bẻ hoa quỳ,vì hương nó hăng hắc,nồng nàn . Nó đang cúi
xuống bên con chó to,lông đen tuyền, tay cầm hoa đặt lên lưng chó , tay kia thì
xoa nhẹ dưới cổ. Con chó dáng như chú bê con đứng lim dim mắt sung sướng . Lần đầu
tiên trong đời tôi thấy con Mực đón tiếp
khách lạ thân tình đến thế ! Cô bé líu ríu dẫn tôi và Mực lên nhà chơi.Tôi rất ngạc
nhiên về khung cảnh đổi mới nơi đây
.Ngôi nhà trước kia của hai vợ chồng
người cắt cỏ khô và bổ củi thuê . Khoảng sân hẹp ngay cổng luôn chất đầy
cỏ dự trữ , được che kín bằng vải bạt và chèn đá lên trên .Tôi đi học phải lội
sình một quãng đường dài nên thường vào phuy nước bên hiên rửa chân và gửi ủng dưới cỏ
Bốn tuổi , Tre bị sốt ,rồi cánh tay phải bị tê liệt
.Chạy chữa khắp nơi .Dân làng đàm tiếu .Chủ nhà không thuê giúp việc cho
tiệm may nữa.May
có người quen giới thiệu một chỗ ở miễn phí trên Dalat, cô Mười rủ cô Út bị câm
bẩm sinh ,cũng phụ may chung chủ, bế Tre ra đi .Ngôi nhà họ đến trọ nằm bên kia
đường .cạnh hông đình làng .Nhà tôi dưới chân đình .
Đó là một ngày cuối tháng mười .Dalat sau những
ngày mưa dầm lê thê, thời tiết đã chuyển sang mùa nắng . Dã quỳ nở vàng rực khắp
nơi, kết thành khóm rất tự nhiên, trông
như ai kết thành những lẵng hoa xinh xắn đặt mọi góc trời . Con người cũng thấy lòng nhẹ
nhàng ,vui vẻ hơn , cùng túa ra đường làng
phát cỏ, dọn bùn,đắp đất,xẻ rãnh . Hai người mẹ của Tre vừa đến đã hăng hái góp phần .Bé Tre nhanh chóng làm quen
với con chó Mực to lớn của nhà tôi .Tôi nhớ hôm ấy nó đi đôi ủng người lớn bằng
chiều dài cẳng chân đứa trẻ bảy tuổi, hơi gầy, đôi mắt sáng rực và cái miệng
nói không nghỉ .Tay nó cầm một bó hoa quỳ, gồm đủ hoa,nụ, lá ; cành rất dài ,có lẽ nó đã ngắm
nghía, chọn lựa trước khi hái .Ở đây chẳng ai thích bẻ hoa quỳ,vì hương nó hăng hắc,nồng nàn . Nó đang cúi
xuống bên con chó to,lông đen tuyền, tay cầm hoa đặt lên lưng chó , tay kia thì
xoa nhẹ dưới cổ. Con chó dáng như chú bê con đứng lim dim mắt sung sướng . Lần đầu
tiên trong đời tôi thấy con Mực đón tiếp
khách lạ thân tình đến thế ! Cô bé líu ríu dẫn tôi và Mực lên nhà chơi.Tôi rất ngạc
nhiên về khung cảnh đổi mới nơi đây
.Ngôi nhà trước kia của hai vợ chồng
người cắt cỏ khô và bổ củi thuê . Khoảng sân hẹp ngay cổng luôn chất đầy
cỏ dự trữ , được che kín bằng vải bạt và chèn đá lên trên .Tôi đi học phải lội
sình một quãng đường dài nên thường vào phuy nước bên hiên rửa chân và gửi ủng dưới cỏ
. Bây giờ nơi đây đã được trồng nhiều loại hoa , margueritte
trắng, thược dược , hồng đỏ,hồng vàng .Những đóa hoa tượng trưng cho tình yêu này rất khó
chăm ,mà lại trồng trên đất đồi ,liệu
hoa có kết nụ ?Căn nhà vẫn bốn
bức vách loang lổ màu vôi , nhưng nó không lạnh lẽo như xưa , bởi đồ đạc chất cao ở các góc nhà ,
chiếc máy may,vải vóc . Tranh ảnh treo
đầy tường . Buổi tối, nhà thơm ấm như có mùi xăng . Từ hôm ấy,mấy chị em tôi thỉnh
thoảng ghé qua nhà Tre .Tối tối, nhà tôi
có đèn măng sông rất sáng, các cô mẹ của
Tre lại mang hàng xuống làm đến tận
khuya . Đó là việc ban đêm. Ban ngày, họ đi làm công ăn lương từng ngày
khi các chủ vườn cần những công việc của phụ nữ , nhổ cỏ, dọn bờ mương, vanh ( dùng
dao lam tỉa bớt các lá rau bị sâu cắn
hay vàng úa )bắp sú,bắp cải , tìm rau
heo, vô phân cho cây , tưới vườn … cả những việc lặt vặt trong nhà .Nhưng khi chủ cần có những người đàn ông
cày đất, xịt thuốc sâu , gánh rau …chỉ trừ
lúc chủ cần có bọn trai tráng
gánh hằng tấn hàng chuyển lên xe
tận đường cái quan . họ đều làm rất giỏi .Té ra ở Long Khánh họ cũng từng làm rẫy , còn nghề may chỉ là
nghề phụ .Cô Mười dáng cao gầy, cô Út thấp và đầy đặn hơn, cả hai cùng có màu
da rám nắng, mái tóc đen cắt kiểu đờ mi gạc xông .Trang phục lao động của họ thường là quân phục cũ của lính
tráng thời ấy được may sửa lại theo phom người ,mà ở đây chỉ đàn ông mới
mặc .Nhưng mới thoạt nhìn vẫn nhận ra họ là hai người mẹ .Họ đeo bông tai, tay
có vòng kiềng bằng bạc để trừ tà ma .Nhất là nụ cười hiền lành ,chịu đựng và
giọng nói dịu ngọt đậm âm hưởng Nam bộ .
Dạo ấy tôi
đang học cấp hai .Con nhà vườn nên ngoài giờ học tôi vẫn được mẹ giao cho những
công việc hợp với tuổi .Chẳng hạn như
tỉa rốt, rửa rốt, hay cắt cỏ khô .Tỉa rốt là công việc cần đôi mắt và
đôi tay trẻ con. Hạt cà rốt được vãi cẩn
thận, nhẹ nhàng lên từng luống đất tơi , thế nhưng khi nhú lá non vẫn có chỗ dày, chỗ thưa . Lũ con
nít chúng tôi phải rón rén dứt bỏ những cọng mọc dính hay gần nhau , phải biết tính toán cự ly mỗi
cây là một gang tay mình để củ có thể phát triển .Gặp cỏ cũng phải nhổ luôn .
Rau và cỏ ấy mang về luộc hay nấu canh , dân phố chợ rất mê .Một vụ rốt phải
tỉa hai lần .Đến khi thu hoạch, dạng củ lớn được bó từng túm to,để cả
đất,chuyển về các thành phố lớn .Củ đào sót, đứt lá,hay nhỏ, phải sửa sạch bán
lẻ .Chúng tôi nhờ đó mà có chút tiền bỏ heo .Nhưng rửa sạch đất cũng mất thời
gian .Hai công việc cần đến đôi bàn tay,Bé Tre đều làm không thua ai .Nếu cần
,nó huy động cả .. hai chân, điều mà trẻ cùng lứa không làm được .Khi rửa rốt, một
chân Tre đè nhẹ lên củ , còn tay kia cầm giẻ nhúng nước như bọn ấy .Cắt cỏ khô
cũng thế .Lưỡi liềm của nó được ông thợ rèn chế lại nhỏ hơn ,bẻ cong cho người
thuận tay trái ,và rất sắc . Lưỡi liềm tới lui loang loáng giữa đám cỏ khô ,
tôi một hàng,nó cũng một hàng, dù Tre còn có thêm một động tác nữa, kê lại chỗ ngồi trên chiếc ghế
đẩu nhỏ xíu .Đi cắt cỏ khô vào những hôm trời nắng là khoảng thời gian thích
thú nhất .Ra khỏi nhà từ lúc làng mạc
còn mịt mù sương sớm, hai chiếc xe ngựa và xe máy cày nối
đuôi nhau bò lên những con dốc cao, tụt xuống những lũng sâu , cuối cùng dừng lại ở bìa một khu
rừng thông
..
Từ dưới hục ( thung lũng ) sương mù bốc lên cuồn cuộn trông
như miệng một con quái vật đang thở và
sẵn sàng nuốt chửng đám người nhỏ bé đang
lục tục ra khỏi xe .Tre xuống sau cùng, nhưng lại là người lần ra thung lũng
trước .Hôm nay nó mặc chiếc quần vải
dày, đi ba ta ,vai khoác một tấm ni long để che sương , tay cầm gậy, cổ đeo chiếc túi vải thò ra cán liềm và một phần chiếc ghế gỗ .Đi
mấy bước, quay lại nhìn thấy vẻ mặt thoáng sợ hãi của tôi, nó bật cười . Chị Hạ
Em lo lắng ,gọi Tre ơi,từ từ , té đó .Chị lái máy cày có gắn rờ mooc phụ nhà
tôi cắt cỏ, nhân thể đưa anh Thạch đi ngoạn cảnh .Anh Thạch bị tai nạn hằng
ngày phải trong nhà, rất thèm không khí thoáng đãng ở rừng thông , có cây cỏ,ao
suối .Cô Út thì cười,còn Cô Mười bảo ,không
sao đâu chị ,nó quen rồi .
Chiều, sau khi phụ tôi chất cỏ chèn chặt hai thùng xe
, Tre lại mò xuống hồ bẻ hoa sim .Nó cùng đoàn người gánh cở đi lên , ba đôi gióng,
sáu chiếc mấm khổng lồ đi chuyển chầm chậm giữa rặng thông , Tre đi sau , những
cành sim dài cài quanh lưng , đứa bé mười tuổi là một lẵng hoa tím di động, nổi
bật giữa ngàn thông xanh ngắt . Anh Thạch lặng lẽ ngắm .Vẻ mặt anh vừa cảm động
trước nhọc nhằn của người gánh cỏ ,vừa vui vui trước vẻ hồn nhiên của Tre .Có lẽ mãi về sau, anh sẽ
không quên cảnh tượng này.Mọi người lại vui vì vụ rau năm sau sẽ có đủ cỏ cho
lợn nằm ủ phân, có cỏ tốt thì rau củ sẽ khỏe mạnh, chống nắng khô và sâu bọ .
Nhưng Tre lại lo lắng , bao giờ mình đi cắt nữa. Có còn cỏ để cắt không ?Chị Hạ
em bảo ,sẽ đi nhiều, để bao nhiêu sim
cho bé Tre bẻ về đầy nhà. Cô Mười than , bông gì nó cũng chưng .Bà Út chiều nó,
chờ bông tàn đi liệng giùm .Tre yêu hoa thế
sao ?Tôi lại là đứa chả bao giờ dành
thời gian cắm hoa .Có lẽ đi đâu cũng bắt gặp đủ màu sắc của hoa ,hoa dại,hoa trồng
trước sân, trong vườn .Nhưng cắm hoa trên bàn có lẽ là niềm hạnh phúc của
những con người trong ngôi nhà bé nhỏ bên hiên đình làng .
(còn nữa )
No comments:
Post a Comment