ĐỨA NÀO MÀ ... (tiếp theo )

 

Chờ cho  tấm bảng   thông báo trở  về với  bối cảnh ban đầu,  bốn bà cô kéo nhau  rời sân.  Ai cũng nhủ lòng,thôi quên biến cố vừa  xảy  ra đi,  bởi dù  sao các cô giáo cũng  biết khó mà tìm ra thủ phạm.  Nếu   xếp vào bảng thi đua của cờ đỏ thì   khuyết điểm này thuộc diện “phát  biểu linh tinh” ,còn nặng hơn thì…  rõ  ràng là  …nghịch với lửa. Tấm bảng ấy  nằm trong văn phòng Ban giám hiệu. Người  ra  thông báo là một thành viên của  Ban này luôn,hẳn nhiên là Hiệu trưởng .Mà  cái lỗi   đụng đến thầy Hiệu trưởng thì… Họ tạt vào khu chợ nhỏ gần trường để mua chút thức ăn cho bữa trưa, có thể vài hôm nữa vì biết đâu ông trời buồn tình sẽ nổi dông  bão tiếp. Mùa mưa nên chợ vùng cao nguyên này tràn ngập  sắc  vàng  mơ  trong các thúng mủng, món măng luộc,tức là măng tươi được lấy trong rừng tre vùng Đạ Houi, Đạ Tẻ,nơi còn nhiều khu rừng nguyên sinh giáp Đồng Nai,  rồi luộc chín và  tước nhỏ,  người mua chỉ việc mang về ,chần lại nước nóng,là có ngay vài món ngon. Tươm thì  xào thịt ba chỉ,còn ở nhà cô bạn,tôi thấy  chủ nhà thường  mua cả ký măng, sẵn chợ luôn có   cá nục  hấp từ biển Phan Rang,Phan Thiết mang lên,  rất tươi và  rẻ,đem kho chung hai món lại,ăn rả rích với cơm nóng ngày mưa,ôi thôi không còn gì bằng !  Nhưng chị phu nhân thì rảo quanh khu chợ nhỏ tìm mua bằng được  cây rau bố xôi,  sách vở gọi là rau chân vịt.Chúng tôi, chị thanh tra  vốn là cô giáo Sinh vật,bảo ngay : Tiết mưa này hiếm lắm.Vì chưa kịp ra lá là mưa đánh dập cho te tua  rồi . Ngày ấy chưa có ai chế  ra thứ nhà lồng như bây giờ !  Nhưng chị này cương quyết và thiết tha,là bởi có một vị khách phương xa  sẽ ghé nhà  dùng bữa trưa nay,mà hễ khách đến thường khát khao một món ăn thật đơn giản,canh rau bố xôi nấu thịt bò ! Tôi chợt nhớ có hôm tôi gặp chị  này phóng xe qua  tận vùng Thái Phiên,tìm mua cây con  Ăc- ti -sô,tức là    cây mẹ vừa trồng,  khi   chuẩn bị đâm bông thì có vô số cây non  mọc theo, thân hồng hào,mơn mởn.Những  đám cây này  nếu để già  sẽ tách  ra làm giống,nhưng người ta chỉ giữ lại mỗi gốc chính vài cây,còn lại thì họ  tỉa ra khi cây cao độ vài  gang,gọi là”cây non” rồi bó lại từng bó độ chục  cây,bán làm  rau,giá khá cao,chỉ  những  bà đầu bếp bấm bụng mới  dám mua về,nấu canh hoặc trộn  gỏi.  Loại cây này chỉ  rất sẵn những ngày mưa gió như  hôm  nay  .Vậy mà chị ấy lại  bươn bả tìm mua vào tiết trời nóng nực ,hanh khô.Vì chả là có khách đến,lại thổ lộ muốn được thưởng thức món ấy. Phu quân của  chị   từng  đi nhiều nước, hẳn nhiên các vùng trên lãnh thổ Việt Nam thầy đều đến,nên  bạn bè,khách  khứa phương xa  rất  đông.  Đà lạt có  những món ăn nổi tiếng nhờ rau củ, nên tìm đãi khách hai món ấy thì rất đúng gu,nhưng mà …Chị phu nhân phóng xe đi,  một cô hàng  rau nhìn theo, buột mồm:

- Giàu có sướng thật, hễ khách đến  thích ăn gì là có ngay.

Rồi nhìn chúng tôi. Các cô giáo  ở đây hay ghé chợ,nên bạn  hàng  trong chợ quen mặt.

- Hẳn cô ấy là  người ..giàu nhất trường này,phải không các cô ?  Con  chỉ có  một  ,mà  chồng thì lương cao..

 Chị thanh tra cười nhẹ, dấu hiệu không đồng tình cũng không phản đối. Có một bà ngồi gần đó,vừa   dùng dao tước nhỏ cọng măng trong rổ,vừa chép  miệng,giọng hoài niệm :

- Nếu nói giàu ở xứ này,thì không ai bằng ông Võ Quang Tiềm , ông Võ  Đình Dung cả .

Hai nhân vật này ,hình như tôi đã nghe nhắc  đến  đâu đó. À phải rồi,chiều hôm qua ở nhà bà bạn này .Nhà   có một cô cháu đang học vần,và  người làm gia sư cho nó chính là bà ngoại! Tôi thật  ngạc  nhiên .Bạn tôi vẫn tâm sự,  bố mẹ bà này là  những  nông dân Hai Lúa đích thực. Ông bố còn biết  ghép chữ,làm các phép tính,chứ bà mẹ thì .. Đứa cháu gái  đã sáu tuổi,  là  tân sinh viên năm nhất đại học chữ  to,ngồi  buồn rầu trên chiếc ghế  nhỏ đặt góc bếp,hai môi mím chặt, chân tay  rũ  ra , trong khi bà  ngoại thì cố hết sức chỉ  vẽ. Lối đánh vần của bà lão ngoài sáu mươi theo  kiểu cũ,  bê, xê, tê..  Tôi sững sờ vì thấy cụ đọc vanh  vách phần  minh hoạ. Rồi cụ  khen:

- Kể thầy cô viết sách cũng tài,thì “tổ y tế có cô y tá  “ là đúng rồi !

 Tôi cảm thấy tò mò và quyết tâm tìm hiểu :

- Bác học hồi nào,ai chỉ cho bác mà bác đọc..ngon lành vậy?

Bà cụ hồn nhiên:

- Học hồi cụ Hồ lên nắm chính quyền.

 Tôi  nhổm  người khỏi chỗ  ngồi.  Từ năm  1945. Khi ấy, bà cụ này  vừa có anh con trai cả,  và  bà chỉ mới  ngoài đôi mươi.

- Thì bác Hồ lên,người ta  kêu đi học. Ồ vui lắm,cứ chiều lo  cơm  nước  cho mau ,rồi đèn đuốc nách con theo, kéo cả lên đình làng nhà mình đây. Bút vở, cả đèn dầu,có ông Võ Quang Tiềm ,Võ  Đình Dung cho cả .Học giỏi có phần thưởng,  chén muỗng  đũa, gạo ,mắm  muối, cũng của các ông ấy cho.

 Rồi bà  nhìn lên vách bếp  ván,nơi bám khói vì  dư âm những  nồi cám lợn một thời.

- Hồi trước còn nhà cũ,chỗ này bác thưng bằng tranh tre. Muỗng được thưởng, rồi có mấy  người  làm nhà hàng cho Tây   đem về  cho trước đó, bác giắt cả lên đây.

-Rồi đâu hết mẹ ? Cô con gái chen vào .

- Ơ thì   Tây nó quay lại,     cả ấp đi tản cư, xuống tận Phan Rí, quay về thì  ở nhờ dưới Đất Làng,Cầu Đất. Muỗng giắt nơi vách tranh,người đi   từ đằng xa thấy lấp lánh,  moi rút hết.

 Tôi đùa :

- Hồi đó mà Bác   được đi học nữa chắc là..muỗng  giắt thành vách luôn !

 Bà cụ bỗng như tâm  tình :

- Ngoài  quê nhà  gần trường,kế đồn  lính,mà có cho con gái đi học đâu.

-Phải bế  em mà mẹ ?Hay là ra đồng ?

 Cô con gái lên tiếng. Tôi nhìn  bạn nầy,  như cùng hiểu là chúng tôi đang nghĩ về các cô Mười,Tư, mẹ của Hoa Tre. Tuổi năm sáu,nhà  nghèo,họ bị bán đi làm chị bế em cho các  nhà  khá giả trong làng.

-Thì cũng có lúc, chớ mà tuổi ấy  đã làm được cái chi , chỉ ở nhà  nhảy thôi..

Tức là   chưa thể  phụ   giúp   cho cha mẹ được  nhiều, bởi đây là tuổi   vui chơi,nghịch  ngợm.

Bỗng cả ba giật mình khi cô cháu bé  đã lẳng lặng  bỏ ra  hiên ngôi. Mẹ bé,người chị thứ của bạn tôi, đang ở  cữ  đứa thứ  tư,  bé này là   trưởng nữ,trên có một anh hai  Đôi bận chị gửi xuống đây để tiện đường đi học bên ngôi trường làng.Chị có lần thú nhận với riêng tôi:

- Hồi  đó giá mà chị chịu khó thêm một tí, chỉ làm cô giáo cấp  một,cũng  đỡ vất  vả ..Mà tội lười . Chứ  hồi chị cả  đi  học  mới  cực  kìa .

  Dạo cùng “chia lửa “ với nhau ở  dưới  Đồng Nai, có lúc người bạn kể lể rằng mình là kẻ thật diễm phúc vì được cha mẹ  luôn tạo mọi cơ hội để được ăn học tử  tế. Cô này bảo thương nhất chị cả,  thời chị đi học  trường rất xa, nhà một bầy em , có những  kiến thức đơn giản   về nhà không biết hỏi ai,dù lúc ấy mới lớp  ba  lớp  nhì  (lớp  ba, bốn bây giờ )nên  sau  một bữa bị sốt ho,rồi thế là …Sau này có bữa  một người em  họ bên  bố  từ Saigon về thăm,ông trách  bố mẹ  chị, rằng nhà  bốn đứa con đâu phải là đông, của ăn cũng không đến nỗi túng ,mà đành  để cho con  nghỉ học. Bởi theo ông chú  là kỹ sư công chánh này,  dù có làm ngành nghề gì, mà có chút vốn liếng chữ  nghĩa thì  mọi sự đều thông suốt . Nhưng bấy giờ cả thôn nhà nào cũng thế cả . Có lẽ vì  vậy mà sau này,đứa con nào thiết tha việc học,thì   được ưu tiên nhiều thứ .  Tôi lại  nhớ đến hình ảnh  các vị “mạnh thường quân” của   những ngày  đất  nước  được độc lập   từng được nhiều  người ca tụng,hai ông họ Võ  ngoài phố Dalat .Họ hẳn phải là  những trí thức giàu có, hiểu rõ  tầm quan trọng của giáo dục đối với  đời sống con  người  nên không ngần ngại    trích  một phần tài sản   để ủng hộ   nhà nước mới,mà lại đầu tư tích cực cho  giáo dục. Hơn hai chục ngàn cư dân thành phố này ngày ấy,một con số không nhỏ . Bà mẹ của cô bạn tôi  buổi tôi thường ghé nhà  đã ở tuổi gần  bảy mươi, ông hơn vài tuổi,nhưng nom yếu mệt hơn bà,ông lý giải là do  nghiện thuốc lào “ hắn  rút  người đi “ ông cười,còn bà thì  dường như tay chân không lúc nào  ngơi. Có anh con trai  út cưới vợ ở chung nhà,hai vợ chồng vừa sinh con gái đầu lòng,thì  nghỉ việc cơ quan ở Ty Nông lâm thuỷ để về làm vườn,rồi chăn heo gà. Chị  con gái thứ  lập gia đình gần đó, một bầy con.. Bà cụ loay hoay đàn cháu,rồi cơm nước cho đứa  nọ,coi ngó nhà cửa cho đứa kia ..Thế mà bà cụ rất thích  kể “chuyện đời xưa “. Cô bạn bảo, đó là  dấu hiệu của tuổi già . Tôi vốn rỗi hơn so  với  những  người quanh cụ, là bởi công việc đầy tính thời vụ của mình .Tôi thường tạt qua đây,phụ giúp  bà mẹ việc lặt vặt và nghe bà  tỉ tê. Có  những nhân vật huyền thoại, thí dụ như chuyện   một ông tướng  ở đền Cờn,ngoài quê bà .  Vị tướng  cầm quân tài ba này có một trận đánh  ác liệt cuối đời,đầu bị giặc chém lìa .Nhưng ông vẫn  ngồi ung dung trên lưng ngựa, tay bê  đầu. Đến  khu  đồi Cỏ may ở quê nhà, thì một bà Bụt hiện lên.Ông  hỏi bà  rằng :  người bị giặc chém đứt đầu thì liệu có sống được không ? Bà Bụt  đáp rằng không . Thế là con ngựa hất  ông ngã xuống.Lập tức mối từ dưới đất đùn lên,vùi  kín cả  vị tướng và tuấn mã. Nơi ấy được nhân dân lập  nên ngôi đền Cờn. Đền rất linh thiêng,ai đau ốm đến  xin thuốc đều khỏi . Bà  kể với niềm tự hào và  ngưỡng  mộ.   Tôi có  dịp  ngồi biên thư   dài dòng  với bố tôi, ông cụ bảo,  người  nước ta  khí khái, bất khuât như thế đó, cả  khi thất thế  cũng   giữ trọn    cũng không  lùi bước . Khi hai  người bạn thân, cô giáo bây giờ và Hoa Tre, từng tốt nghiệp cử nhân sư phạm Văn,tôi có đem nhân vật huyền thoại này ra kể,bởi có  lần  về quê,xe  chạy qua một  vùng nào đó,hình như là huyện Yên Thành,Nghệ An, tôi thoáng thấy một tấm bảng chỉ đường rất nhỏ “ lối vào đền Cờn “,thì hai  người kia trầm ngâm,   sau đó  một thời gian dài họ   ngập ngừng, có thể là một vị tướng của vua An Dương Vương chăng ?.  Riêng với hai  nhân vật họ Võ của  miền đất cao nguyên những ngày mùa thu 1945 ấy,tôi  vẫn luôn bị ám ảnh . Hẳn nhiên họ là  những con  người  bằng xương,bằng thịt. Thật tiếc là  trong  thời gian ấy,tôi không biết tìm hiểu ở đâu.

 Thế  rồi …  Khi Hoa Tre  nghỉ hưu,vào cuối  năm 2018, cô nàng đưa hai má  và cùng má con cô Kê lên Dalat “đổi gió “ vào một ngày hè. Việc đi  du lịch,nghỉ mát ở  xứ ngàn hoa này đối với  cô Kê không  có gì là  biến cố đặc biệt,nhưng  bà giáo già này bỗng tỏ ra thích thú vô cùng khiến bọn tôi  đóng vai  chủ nhà,thấy ngỡ ngàng.  Thì ra    bà giáo già này,  một giảng viên đại học,bảo trước đây đi   lên   Dalat chơi cứ như “cưỡi ngựa xem hoa” vì  trọ ở khách sạn, rồi   theo xe đi  lướt qua mấy thắng cảnh  có tên trong bản đồ, hồ nước ,ghềnh thác,cung điện,chùa chiền,rồi vội vã   ra về. Nhưng bây giờ có nhiều thời gian,  được thong thả bước chân, được trở về với quá khứ,được ngẫm nghĩ sự đời . Lý do ban đầu cô  bảo,là bởi ông  xã của cô, một cư sĩ  đang ở ngoài Huế,quê nội của ông, từng có  quãng thời gian  học hành khá dài ở đây,mười hai năm,trong một  khu trường dòng nội trú,trường Adran,của các sư huynh dòng Lasan. Hồi đó,cô kể  những gia đình khá giả đều tìm cách  gửi con học nội  trú,  xa nhà,chứ ở ngay Huế cũng có nhiều trường Pháp uy tín, mục đích là muốn tập cho con tính tự lập   ngay từ lúc còn bé.  Ngôi trường này  nằm  cuối con đường mà  mỗi   xuân thu nhị kỳ, con cháu họ Nguyễn Thái của bà bạn tôi  đều kéo nhau về  ngôi đền họ  để  bái cúng tiên tổ,đường Bá Đa Lộc ( Adran cũng là tên của vị giám mục này )nay là đường Lương Thế Vinh . Cô nhìn  bà bạn nhỏ của tôi ,bà Bé,rồi bảo :

-Hồi cư dân từ Nghệ An vào trước 1940  đều tập trung  sống ở vùng này,  vỡ đất làm rau,ông xã tôi kể vậy. Sau đó, chính quyền Pháp trưng dụng làm trường Adran,nên họ  được chia lô ở ấp Nghệ Tĩnh ngày nay. Rồi ông Xu Hiến,một người con  trong họ,  đưa anh em bà con vào,  dựng ấp thành làng thành mạc rộn ràng như bây giờ .

 Tôi vốn học dốt mà nhớ dai,bèn hỏi nay cái  nỗi ấm ức cứ  nén trong lòng :

- Vậy chú nhà mình hẳn có nghe nhắc đến hai ông  Võ Đình Dung, Võ Quang Tiềm .

- Biết chớ,vì họ đều là đồng hương với  ông xã  nhà cô !

 Chúng tôi ngơ ngác nhìn nhau,bấy giờ tôi mới biết hai bà Bé, Tre cũng từng nghe các bà mẹ nhắc đến tên tuổi hai vị”có máu mặt “của thành phố này từ lâu.

-Ông Võ Đình Dung có cô con gái cũng du học ở Pháp, là tiến sĩ vật  lý,  sau 1954  cô  về Việt Nam,gửi con cho  bố mẹ rồi đi tập kết, làm việc ngoài Bắc cho chính phủ Bác Hồ.

 Rồi không để chúng tôi thắc mắc,ngỡ ngàng,cô kết luận :

Có thể xem như gia đình ông bà Võ Đình Dung có công rất lớn đối với người Đà Lạt.

Chúng tôi rụt rè:

- Vậy ông ấy là ..

- Một  nhà thầu  khoán,nay gọi là thầu   xây dựng .'

Những công trình chúng ta vừa   ghé,như  nhà ga  Dalat, Dinh Bảo Đại, cả trường Đại học  Dalat  gần khu nhà chị Bé,cũng có công đầu tư lớn của ông ấy đó .

 Ghé thắp hương ở  chùa Linh Sơn, chùa Linh Quang, cô Kê lại thì thầm :

- Ông xã cô bảo  hai ngôi chùa này cũng có công đóng góp  về đất đai,công sức, tiền bạc của  ông bà Võ Đình Dung.

 

 Ghé thắp hương ở  chùa Linh Sơn, chùa Linh Quang, cô Kê lại thì thầm :

- Ông xã cô bảo  hai ngôi chùa này cũng có công đóng góp  về đất đai,công sức, tiền bạc của  ông bà Võ Đình Dung.

 Hoa  Tre  như chợt nhớ ra điều  gì .

-  Má Mười thường hay nhắc  về ông Võ Quang Tiềm.  Bữa  đi chơi Dinh Độc Lập,má nói  cái ông  thiết kế khu  dinh thự  này là  ..hình như con rể ông  đó.

 Cô Kê gật  đầu :

-  Ông Ngô Viết Thụ. Ông  cưới con gái ông Võ Quang Tiềm. Ngoài Dinh Độc lập,  ông  này còn  thiết kế  nhiều công trình  nổi tiếng ở  xứ  Dalat của các bạn,  như Lò   Nguyên Tử Lực bên Đa Thiện, Giáo  hoàng học viện thánh Pio  X,   chỗ  mé Đồi Cù, kế bên trường của chị Bé, hay cả chợ Dalat .

-  Vậy ông  Tiềm cũng là  một kiến trúc  sư   à ? Bon  cháu nghe kể  nhiều khách sạn ở phố, như khách sạn Anh Đào này,hay nhiều khách sạn nổi tiếng ở Dalat,từng mang tên ông .

 Tôi chen vào.

- Không,  xuất thân ông là một thợ may ,  kiêm  buôn bán  nhỏ .

Chúng tôi đều  ồ lên bất ngờ, cô Kê  thong thả  thuyết minh .

Người ta kể   buổi ban đầu từ Huế  vào, ông chú tâm may quần áo  cho khách đến đặt hàng, rồi dần dà ông  buôn bán,cứ mua đi bán lại mọi thứ hàng hoá. Dần dần,ông

 Ông Tiềm  trở thành   một trong  những  đại lý lớn ở Đà Lạt bán sỉ lại cho các tiệm bán lẻ trong vùng cao nguyên từ Đà Lạt ,   qua  Đơn  Dương, xuống Đức Trọng,  rồi vùng Đồng Nai thượng .Ngày ấy  việc kinh doanh do  người Pháo chủ động, chiếm ưu thế,   vậy mà ông  này là  người Việt duy nhất ở Đà Lạt đủ sức cạnh tranh với hàng loạt hiệu buôn của người Tàu, người Ấn. Có lúc  họ phải nhờ cậy  ông  chia lại cho họ các  món    có giá thành cao  như  rượu, thuốc lá...”.

Ông này quả là có   tài kinh doanh. Mà trước hết là ông rất cần cù,lại giữ chữ tín .

-Ông Cụ  Tiềm là một trong những người đóng góp nhiều nhất cho quỹ "Tuần lễ vàng" tại Đà Lạt năm 1945, với tư cách là một nhà kinh doanh địa ốc giàu có và sở hữu nhiều tài sản tại miền Nam Việt Nam và nước ngoài. 

 Cô Kê kết luận ,ánh mắt cô bỗng mơ màng,bâng khuâng. Cô tâm sự rằng chợt lúc đó cô  nhớ đến thân sinh cô,một trí thức  Việt từng hợp tác với  người Pháp. Ông bà cũng dùng  nhiều  tài sản  của gia đình để hưởng ứng  tuần lễ Vàng năm   1945  không thể nào quên ấy.Nhưng khác với ông cụ Tiềm.  Sự đóng góp của ông  đến tự đáy lòng,bởi  tất cả không phải do bổng lộc,mà do  mồ hôi, sức lao động  gian khổ của một  người dân  xa quê từ tuổi thanh niên với hai bàn tay trắng .

Tôi hồi tưởng :

 Hồi  con lần đầu gặp chú    Thiện ở  nhà thờ, con cứ  nghĩ chú là  người Nam Bộ.Nào ngờ ..

- Thì cũng là cái duyên.

Chúng tôi ghé qua chợ ăn trưa,cô Kê  lại  đưa chúng tôi đến một bất ngờ khác :

- Cô từng đi Huế,mà về xứ cao nguyên này,vẫn có cảm giác .. Thí dụ  bánh bèo này,bún bò giò heo này,rồi chè đậu này,mà người bán cũng nói  đặc sệt giọng     người miền quê nội các con cô .

 Cô Mười   ngồi gần đó lên tiếng :

-Nhớ hồi  bọn tôi  bày ra làm mấy món  mứt tết, mứt gừng,mứt dừa,mứt đậu trắng, cô  Kê  ngạc nhiên  lắm,ủa ai  bày mấy chị làm món Huế nhà tôi vậy ? Tôi cũng  lấy làm lạ, thì cứ thấy  mẹ chị Bé hồi trước làm,mình làm theo. Cô Kê  hỏi,bà cụ ấy    cũng người Huế à ? Không,nghe đâu .. xa hơn,cùng quê với bọn tui,ở vùng Thanh Nghệ Tĩnh . Ông chồng cô Kê lại biên thư vào  giải thích,là bởi họ thấy  các món ấy   được  người  gốc Huế chế biến,ngon  thơm mà dễ  làm .

 Cô Kê cười :

- Tôi nói các chị Dalat đây,cả Hoa Tre nữa,đừng giận nghe,là tui có cảm giác vùng chị Bé có chút là ..bản sao xứ chồng tôi. Là tại sao ?Thí dụ như từ “Mụ” để chỉ  người phụ nữ  tuổi cao,   đức độ, gia đình đầm ấm. Người gốc Nghệ có từ “Con mệ” là cách gọi xách mé,tức là thiếu tôn trọng. Nhưng họ dùng từ mụ. Hay cách dựng nhà chữ đinh, bài trí ở khu nhà trên,có bàn thờ gian tiên,chỗ  nghỉ ngơi của chủ nhân,rõ ràng mang công thức từ Huế .

 Ba đứa tôi nhìn nhau.So với  bà giáo già đáng kính này,thì  luc chúng tôi chỉ là bọn hậu sinh khả uý,nên  biết đường đâu mà  phản biện nay nọ . Tôi  chợt nhớ đến người chị cả của bà Bé, cô bạn tôi  đây.Chị  lập gia đình vùng Cầu Đất,nơi đây phố chợ tập trung nhiều người Hoa. Ngày tết họ có món bánh tổ, một loại bánh nấu từ nếp và đường,rồi  để nguội, sau đó cắt ăn  dần, càng  cũ càng lạnh càng ngọt càng ngon, nhất là lúc tiết  trời buốt giá,ngồi co ro bên ly trà đắng chát,nóng bỏng môi. Nơi đây cũng  tập trung nhiều cư dân vùng Nam Ngãi Bình Phú  với  món bánh thuẫn ngày tết.Bánh nướng  than gồm  hỗn hợp bột mì, đường,  trứng,  khuôn là  những  khối tròn tròn như trẻ con   được định  sẵn từ một cái lò nhôm  chắc chắn,nom như cái  nồi cơm có nắp đậy, khi  đúc bánh than  nóng được gặp lên trên nắp lò. Do công việc của  một dân buôn  nông sản,goi cho to chứ thực ra tôi  chỉ thu mua  dâu,hoa lá Ắc ti sô, trà cà phê theo mùa,nhưng tôi phải đến tận nơi,theo dõi khâu trồng trọt, chế biến,  để tạo niềm tin cho khách hàng. Nhưng   bởi dọc ngang khắp  mọi ấp phường,có  người   đùa bên giờ  lãnh thổ tỉnh Lâm Đồng kéo dài  xuống biển, hẳn tôi sẽ kinh doanh thêm món hàng hải sản,nên tôi gặp gỡ   mọi cư dân khắp các vùng miền.  Tôi hiểu  được vài câu giao tiếp thông  dụng của  tiếng Cil,Lach, Sre của người đồng bào vùng Lạc Dương, Tà Nung,phân biệt rõ   âm  giọng của  người vùng Bình Định,Quảng Nam,  Quảng  Ngãi, Phan Rang, hay người gốc Nam  Bộ  của cô Kê. Có người thắc mắc thì tôi đùa,do tôi hay đi tàu lửa ra Bắc  một  dạo,hễ cứ  nghe âm giọng  vang lên thay đổi khi   ga mới xuất hiện,thì tôi biết là mình đang ở   miền quê nào ,tỉnh thành nào. Ở vùng cao nguyên này, trừ một vài nơi  còn thuần giọng nói một vùng  quê,thí dụ như qua bên ấp Hà Đông,hay các  vùng xứ đạo định cư sau  1954,ở Tùng Lâm, Du Sinh,  thì  nghe giọng Bắc,hẳn nhiên đã bị pha trộn,hoặc vùng Thái Phiên, vùng ấp Ánh Sáng thì nghe giọng Huế, vùng Nghệ Tĩnh giọng quê hương của họ, nhưng  có một âm hưởng chung của hơn hai trăm năm mươi ngàn cư dân,ở đây, là giọng nói cao nguyên, mai kia  hợp với vùng biển Bình Thuận Phan Thiết thì  giọng điệu  vẫn thế,có pha trộn giữa giọng  người miền Nam và miền Trung.

 Tám mươi năm đã qua. Những học viên lớp bình dân học vụ ngày nào - mà  bà cụ  thân sinh bà  bạn tôi đùa,rằng có  người đùa là “bò dê heo vịt”vì đi học   siêng, học giỏi thì được thưởng,có  người được  bê cả cặp gà, cặp vịt  con về nuôi, gầy dựng lên mãi thì có được   đôi heo  giống,rồi thế là có   cặp bò ..- nay đều đã ra người thiên cổ. Những biến cố lịch sử    từ tám mươi năm trước,họ hiểu mơ hồ,theo cảm nhận của  người dân, rằng Pháp từng đô hộ xứ này, sau  đó thì Nhật lại tràn vào, rồi Pháp quay trở lại,rồi   núi cách sông ngăn, mà về sau, một  người con của họ, thủ tướng Phạm Minh Chính, đúc kết “ sau đại chiến thế giới lần thứ hai, thì Việt Nam là một trong những dân tộc chịu nhiều đau thương mất mát,  trải qua nhiều cung bậc  xấu nhất,tồi tệ nhất. Bởi  họ phải đứng lên chống phát xít ngay sau ngày độc lập 2.9.1945, rồi tiếp ngay đó là tham gia chống đỡ chủ  nghĩa thực dân cũ, rồi lại  lao vào   cuộc kháng chiến sau ngày đất nước  chia đôi ..” Tám mươi năm ấy, dù kẻ miền Bắc,người miền Nam,có  người ở mãi trời Âu,  vẫn  da diết một quyết tâm : không có gì quý hơn độc lập, tự do .

 Trong bộ ba vườn đào,thì  Tre và tôi bị các chị của bà Bé lên án ,hai con đó  là thứ hàm hồ,  nhưng họ lại khuyên cô em mà họ chê là”lù đù” nhưng mày phải cố học lấy thứ ..hàm hồ hàm chướng đó !

 Bởi thứ hàm hồ của chúng tôi mang một chút “không khí”  câu viết bằng phấn trắng trên tấm bảng sơn đen của ngôi trường bà Bé ngày nào, à nói đúng ra là bắt  nguồn từ  tính  nghịch ngợm tinh quái của bọn học trò tuổi mới lớn,nhưng bọn tôi lấy làm tâm đắc, nhân lên thành một  triết lý sống, rằng “Hễ ai mà dám xâm phạm đến   nền độc lập,tự do của chúng tôi hôm nay  thì…chúng tôi sẽ không để cho họ yên ! “.Nghe có vẻ khẩu khí quá,nhưng đậm phong cách ngôn ngữ chính luận  đấy chứ !

 Dù đã ở tuổi   bảy mươi, nhưng so với các thế hệ  đã từng   đứng lên giữ gìn giang sơn gấm vóc này, thì bọn tôi chỉ là  những đứa trẻ. Vẫn cảm thấy mình luôn có trọng trách với quê cha đất tổ .

                              GIANG- BÉ.  

 

 

 

 

ĐỨA NÀO MÀ ...

   

  

ĐỨA  NÀO MÀ …

 Đó  là   một sáng mồng ba tháng chín năm  1987.

 Người  bạn của tôi  vừa  có quyết định  về  đứng  lớp ở  ngôi trường này,mái trường từng gắn bó với cô nàng  suốt quãng  đời thiếu  nữ. Nhưng bây giờ quay về  vẫn hoàn toàn là   người khách lạ. Tôi thì vừa -phải day  dứt lắm mới đủ dũng khí mà chia  tay- công việc  phấn trắng ,bảng đen,giáo án,học trò, sau  đó  thì  làm  ở tổ  bếp một trường mẫu giáo tư thục,  để  qua làm công nhân bên  khu  Vườn hoa Thành phố. Mấy hôm  rồi tôi đã  nhận việc,  cũng có chút lấn cấn  nhưng tôi tự nhủ, rồi sẽ quen. Tôi dạng hướng ngoại , từ bé  đã có  thói quen chủ động trong mọi tình huống,với phương châm do tôi tự đề ra “mình phải tốt với   người ta, chứ đừng chờ họ đối xử tốt  với mình “ Hẳn nhiên   ban đầu có thiệt  thòi,chịu đựng một chút,nhưng chỉ sau đó không lâu, tôi đã   tự tin rằng  “ở đâu cũng sống được,miễn mình  đừng  rụt rè tự ti quá “và  nhiều thuận  lợi cứ tự nhiên đến . Người bạn của tôi  thì  “phải”,mà về  sau thì  thấy là  ‘’được “  chuyển  về nơi công tác mới .  Ngôi  trường  này  rất  gần nhà,học sinh  phố xá  có nhiều điều kiện học tập,nhưng quá   láu lỉnh  so với  đám học trò miền   núi   của chị ta hai năm  trước đó,  hẳn   vừa vui  vừa lo.Nhưng hề  gì,   vì  luôn có tôi bên cạnh làm “quân sư”.

 Ngày  Quốc Khánh  2.9  năm ấy trời  quang   quẻ  buổi sáng,  khách  tìm đến khu  công viên ở nơi tôi làm  việc   khá đông,một  ki-ốt  vừa bán  vài món đặc sản,vừa có nhiệm vụ  giao  dịch  chụp ảnh, tức là  khi  khách  được các  chàng phó nhòm    chụp dạo  khắp khu vườn hoa,  họ  sẽ giao cho tôi  công việc  thu tiền từ khách,dĩ nhiên là  trao cho họ  những tấm ảnh màu tươi tắn  vừa  chụp. Quầy tôi cũng có bày  biện khung cảnh làm nền cho miền cao nguyên hoang   dã này,nhà sàn,  bình rượu cần,  những bộ váy áo, gùi mây, những giò lan rừng,  làm tiểu cảnh cho khách chụp hình ảnh . Nhưng  xế chiều thì trời  bỗng nổi mưa gió, dông lốc cuồn cuộn.  Hình như  bị ảnh  hưởng bởi  một cơn bão  số mấy đó từ  tận ngoài miền Trung. Căn nhà  nhỏ  hai  tầng mới  cất của tôi, có  mái nhà  nằm ngay dưới  một  cành thông to,già cỗi,   bị  gió quật đổ  ầm ầm, tiếng  cành lá  sàn sạt trên mái tôn,tiếng những chùm quả thông,mọi khi tôi  vẫn có thói quen  dỗ  giấc  ngủ  bằng cách đếm từng quả  thông  từ  trên  nhiều cành khác  rơi “ cạch”xuống mái nhà,rồi chờ  cho  nó lăn lông lốc  trong tiếng gió rít  khẽ,  có lẽ  chúng nó đã tìm một chỗ trên góc sân nhà  sau tiếng “bịch” nhỏ hơn ,và sáng hôm sau,  đi ra   sân thế nào cũng dẫm phải từng đám. Tôi vội vã  kiếm chổi tre gom lại,hốt cả đem vào nhà,  bê lên sàn gỗ trên lầu,rải  ra cho khô,  bởi  những trái rụng đều đã già,chuyển từ xanh sang nâu,nhiều  trái đã bung  xoè như  những  đoá hoa mà cành nào  cũng cứng ngắc.  Ngày ấy có  mốt cưa tranh gỗ,đại khái là  người thợ  sẽ dùng một tấm ván thông mỏng,chỉ độ một  hay nửa  phân,  cắt  ra thành nhiều hình khối, chữ nhật,    ô van,  tròn,  rồi dùng  bút  lửa  phác hoạ  lên đó   những  hình ảnh đầy thẩm mỹ,khuôn mặt thiếu nữ, hồ Xuân Hương lúc chiều buông,nhà Thuỷ tạ,  có khi  đục lọng  một mái tóc buông lơi che nửa khuôn mặt thanh tú,một bàn tay năm ngón thanh mảnh  cầm  hờ hững mấy cành hoa hồng,  rồi cưa khuyết, để người ngắm chỉ thấy nét  khuyết qua mặt gỗ…  Để cho  bức tranh cưa lộng thêm sinh động,  người ta dán lên đó vài  chiếc cành quả thông khô già,kết thành  những cánh hoa  mai ,hoa cúc xinh xắn. Những khung  ảnh  phong cảnh  núi non, hồ nước,  làng mạc bày bán trong các hiệu sách cũng được trang trí  diềm bằng cánh quả thông,có khi  gắn cả  nguyên trái,với  những khung tranh to. Dịp  lễ Hiến chương nhà giáo,bọn học trò luôn tìm đến  mua  quà tặng thầy cô bằng những bức ảnh này, ghi    những lời chúc trang trọng, rồi  khệ nệ bê đến nhà  ông thầy bà cô chủ nhiệm của chúng,vẻ  mặt hân hoan vô cùng.Thầy sẽ tìm treo lên một  bức vách ngay phòng khách,  để ai  ra vào cũng thấy, và hẳn là  để cho bọn trẻ mỗi khi có  dịp ghé thăm thầy, trong năm học đó thôi,hài lòng, chứ năm sau chúng lại có ông thầy bà cô chủ nhiệm khác,thì  chúng lại kín đáo liếc  nhìn,biết thầy  vẫn  bỏ công lau  bụi  mỗi khi  dọn dẹp nhà cửa. Rồi năm sau  sẽ có lớp khác tặng.. Tôi kể  dài dòng  vì  nhu cầu dùng quả thông tươi lẫn khô thì nhiều, nhưng kiếm quả thì không phaỉ  dễ,bởi  cư dân càng đông, nhà nhà mọc lên khắp nơi,thì những khóm thông cứ lùi xa, đi  kiếm có nơi dễ    dàng  đến là Đồi cù,vì  nơi này nằm giữa khu phố xá  lớn,nhưng nơi này  đã rào kín để kinh doanh sân  Golf… Tôi thấy mình may mắn khi nhà nằm ngay  chân một gốc thông già. Món tiền bán  những  quả  thông  khô  không là  bao   nhiêu,   nhưng   cũng là công sức  gom nhặt  ,phơi  phóng  của  tôi  . Nhưng đêm qua tôi lo sợ   mái nhà bị sụm  xuống..

 Tôi   trùm áo mưa kín mít,co ro ra sân  vun   những  quả  thông, cành lá vương vãi đầy khoảng sân nhỏ,  nghe gió  và  hơi lạnh,cũng những giọt nước mưa tê  buốt sắc như kim   đâm vào mặt.Mây  đen sà xuống  hình như mỗi lúc một dày.  Tôi  vào nhà, lướt qua   chiếc đồng hồ  để bàn   tròn như mặt tô có   con gà mái  mập mạp, cổ  ngúc ngắc ngày đêm không biết mỏi, từ lúc tôi   từ trên gác, đi  xuống sân,   ngang  qua nó là  năm giờ,bây giờ  hai kim dài ngắn  nằm  sít sao trên  một trục thẳng đứng,mà  bầu trời vẫn  gió lồng  lộng,mưa lắc  rắc   nhưng  đứng vài phút  dưới trời  vẫn ướt đẫm. Vậy  là sáng nay…  Công việc của tôi gắn liền với thời tiết,  hay cứ   nói   thẳng  ra ,mưa  là  ế   khách . Cư dân địa phương  chẳng ai tìm đến đây, chỉ có bạt ngàn thông xanh,hoa cỏ,đồi núi chập, hồ  nước im lìm,lạnh lẽo,    còn khách du thì  nếu lỡ tạt qua thành phố này vào tiết mưa dầm,thì  ở  phố ngồi ngắm từng  giọt cà phê rơi trong ly  phin,hay là  rúc vào chăn,hay la cà khu chợ chính, có là .. muốn tìm cảm hứng để làm thơ thì  may ra .. Bên khu nhà  chú Quý, em ông Bọ,bố dượng tôi,  cửa nẻo im lìm, khoảng sân  xi măng  ướt  nhẹp ,vương vãi cành lá thông. Bà thím đã ra chợ từ  trước đó cả giờ, bà  thường đón khách là  những  nông dân  đem rau ra chợ bán từ  nửa đêm trước,sau đó họ sẽ   vào chợ,tìm đến hàng   khô mua  sắm  trước khi    về nhà, ra vườn,nên lượng khách khá đông. Ông chú đang làm việc trên bệnh viện, công việc bảo vệ dường như túc trực  ở đó  ngày đêm, anh con trai là  kỹ  sư nông lâm, không mấy khi có nhà,hai cô con gái  từ dạo đầu tháng đã phải ra lớn đón bọn trẻ ở   trường mầm non trong vùng  ,từ  chiều qua tôi đã thấy họ khăn gói qua  trường “  coi trường “,chắc lo bị bão  lốc này  nọ .Tôi lúc này cuống lên,phải qua nhà cô bạn kiếm  miếng cơm sáng dằn bụng,  rồi thì.. có thể   mò đến nơi làm việc xem sao.. Chứ mưa  gió thế này.!Lúc loay hoay  đắp lên người nào áo len,áo phao,rồi nón,rồi vớ, tôi nghe cô xướng ngôn viên đài phát thanh từ  chiếc  radio  nhỏ đầu giường  chậm rãi  đọc thông báo,hẳn nhiên lọt vào tai tôi câu  nay :Các trường  học  hôm nay  ngưng hoạt động …Như vậy,không  chỉ  nơi tôi ở  mà cả  thành phố đã  chịu ảnh hưởng khá   nghiêm trọng bởi những trận cuồng phong,mưa trút  đêm qua.  Tôi nhớ trong bữa cơm chiều,người bạn  bảo  sáng mai,  do vừa về  nhận  công tác  nên cô này chỉ  đứng lớp,ba lớp mười,nên  nhà trường phân công   sau ngày  nghỉ lễ Quốc Khánh, thì “coi lớp” thay cho  một giáo viên chủ nhiệm khác đang bận chút việc nhà. Công việc của  cô này là tổ chức cho học sinh   dọn dẹp phòng, xếp chỗ ngồi,   chọn   lại  đội ngũ cán sự  lớp nếu cần, rồi   giao thời khoá biểu mới.  Trong lúc  cúi mình phóng xe đi để tránh  những luồng gió lạnh thốc vào mặt, tôi vẫn gặp nhiều học sinh hoặc đi bộ,hoặc là  đạp xe đạp trên đường, đi cùng chiều với tôi  Bọn  trẻ là thế,  dù  có  nghe tin hay không vẫn phải tìm cách ra khỏi nhà . Trò là thế ,mà cô giáo của chúng cũng   vậy ,  Cô bạn  - dù đã    nghe rõ thông báo trên  đài- vẫn trang phục chỉnh tề  rủ tôi “ ta   lên  trường xem sao “.

  Bọn tôi  cuốc  bộ,bởi  xe tôi  cho  chú  người nhà cô bạn mượn  ,còn cô này mọi khi vẫn  đẩy xe  đạp. Chúng tôi  leo lên con dốc sau nhà, đến đường nhựa,rồi  nhắm hướng ngọn đồi cao   trong  thành  phố, có ngôi trường mà  bạn tôi  sẽ  gắn bó mấy chục năm sau đó mà  đến. Gió vẫn   thổi phần  phật,   không còn mưa    nhưng cả không gian vẫn  ướt  át,buốt giá. Hai   cô gái vừa đi vừa ngó nghiêng ngó ngửa. Những dãy nhà  nằm mé  chân đồi đối diện với  ngôi trường có  nơi bị trốc mái,  có nhiều cành cây gãy đổ,   hẳn nơi này cao  lại nằm ngay  hướng gió thốc qua từ khu  Đồi Cù và  Hồ Xuân Hương.  Đến trường mới thấy vì sao  bọn học trò được  lệnh cho nghỉ. Ngay  bờ rào được  xây kiên cố bằng những trụ xi măng,  có một bảng thông báo bằng  gỗ,hai mặt  che bằng  những tấm lưới thép  đóng thành khung,  để vách dán những tờ giấy đánh máy cỡ A4  lên đó,bị  gió quật đổ nghiêng,khung lưới bung ra .  Sân trường rộng, nơi thường tập trung  học sinh đứng chào cờ mỗi sáng đầu tuần  rải  sỏi mà thấy ướt rượt, nhớp nháp bởi đầy lá  cây  dập nát ,cành tươi gãy  đôi nằm vương vãi bừa bộn. Mái nhà khu  văn phòng,một toà nhà trệt bề thế , lợp ngói,   nằm đối diện với cột cờ, chiếm trọn  chiều  ngang khoảng sân,là điểm nối hai dãy lớp  học  hình chữ  U hai bên,mái  bị  trốc hẳn một mảng lớn, ngói    đổ  tràn một góc hiên,bày ra  mấy cột xà bằng gỗ đẫm ướt. Khu hội trường thì khủng khiếp hơn, tôn lợp trên mái bị  gió đánh cong vênh,như thể có bàn tay nào đó  dùng một cây  xà beng khổng lồ  nạy bung  ra  cả, mấy tấm tôn cũ, nặng nề nằm  xiên xẹo  ,chếch đầu nhọn  sắc bén xuống hiên,ai mà đi  qua thì nó sẵn sàn  quẹt vào gáy !Khiếp thật. Gian nhà rộng thênh thang của nơi cả ngàn người vẫn vào  họp hội bây giờ nước lênh láng như ao  vườn . Phải mất  khá nhiều thời gian mới   tu sửa lại được .   Học trò  kéo đến  lác đác   vài  chục  đứa,  xem  ra chúng không mấy  chú tâm cảnh tượng  tan hoang của  sân trường,mà  xúm xít  quanh một tấm    gỗ  hình chữ nhật sơn xanh, cũ kỹ,  dựng tựa vào  chân cột cờ,ngay nơi  mỗi buổi sáng đầu tuần  có hai  đứa đứng ở đó, trịnh trọng kéo lá cờ Tổ quốc lên cao, rồi mỗi hoàng  hôn  thứ bảy đám   học chiều lại   lặng lẽ trang nghiêm hát quốc ca kéo xuống. Tấm bảng  được kê  cao lên trên một chiếc bàn học trò,mục đích để  cho   thầy trò dễ  xem.  Hai  đứa tôi cũng  chen vào nhìn . Chữ Thông báo  viết nét in khá to. Nội dung vắn tắt,đại để là  toàn bộ Giáo viên,học sinh,công nhân viên được  nghỉ trọn ngày hôm nay, lý do là thời tiết xấu. Lệnh nghỉ bắt  nguồn từ Uỷ Ban Tỉnh . Người viết thông báo  ghi là BGH ( Ban Giám hiệu ). Chỉ có thế,nhưng  nhìn nét mặt cô bạn ,lính mới của  trường,thì   vẻ yên tâm hiện lên,thay cho sự lo lắng ban nãy. Tôi vốn có máu tính toán,đùa :

- Vậy hụt  buổi  chủ nhiệm hộ nhé,khoẻ rồi !

 Cô bạn bước đi,  lại trầm ngâm:

- Có lẽ mai..tớ cũng lên,lỡ mà chị ấy  ..Dù là nhà trường chỉ giao cho tớ thay chị ấy bữa nay thôi ..

 Thong thả ra cổng,chúng tôi va phải hai  người đang   phóng xe  vào. Họ  chận chúng tôi lại , cùng hỏi một câu :

- Có thông báo nghỉ hả?

- Dạ vâng, thông báo ở chỗ cột cờ .

 Có một người cô bạn quen,vì dạo cô này  làm giám thị thi hết  lớp Mười hai ở trường cũ,thì cô kia là giáo viên trường này, được cử  sang đó làm  Thanh tra hội đồng thi. Người thứ hai thì tôi quen, vì có bận  tôi về Bắc,một  người học  trò cũ của  chồng cô này, là  hiệu trường  trường đại học ngay sát trường tôi, nhờ tôi chuyển thư và quà thăm  Thầy cô.

 Hai đứa tôi dợm bước đi nhưng hai cô giáo kia  vẫn chận lại :

- Nghỉ  đến  mùng năm tây khai giảng luôn hả ?

Kẻ  vừa đọc thông báo ngỡ ngàng rồi ngờ  ngợ :

-Ư,  tụi em thấy thông báo nói  nghỉ  hết bữa nay..

- Đâu, nghe như là hai ngày !

  Chị phu nhân thầy hiệu trưởng trường đại học nói như khẳng định. Chị từng làm thanh tra  nhìn nét mặt phân vân của chúng  tôi thì  giảng hoà :

- Thì  ta cứ vô coi,  dù  sao cũng đã  đến đây rồi.

 Họ không cất xe  vào  góc  trong cổng  , bên tay trái ,mà phóng  ngay đến chân cột cờ. Hai đứa tôi cũng bươn bả theo kịp. Nhưng bốn bà cô và tám con mắt  hoa lên. Do tấm bảng sơn khá  rộng, dòng thông báo ngắn gọn, và  dù người viết,hẳn  lão luyện  đứng  lớp,  đã cân nhắc   đưa  mọi câu chữ  ra  giữa mặt gỗ  cho  mọi  người dễ   xem , có  chút thẩm mỹ nữa, nhưng chỗ trống bên dưới vẫn còn nhiều. Một hàng chữ in, ( thông báo của Nhà trường  chữ   thường,chân phương ,trừ mấy từ   BGH viết tắt) bất ngờ hiện ra,  thật như có phép thần thông, vì từ khi hai  đứa tôi đọc xong, quay đi,   đứng nói mấy câu khi bị chận ở cổng,nay quay lại thì.. Nét chữ sắc sảo,rõ  ràng, với máu  nghề nghiệp của các bà giáo,thì biết ngay tác giả phải là  một  học sinh ..đáng gờm.Nội dung thì càng ..kinh khủng hơn : Đứa nào mà nghỉ thêm một ngày nữa thì chết cha mày !

 Bốn cô giáo bất ngờ đưa tay lên mặt. Đây là  lời  ngăm đe các  cô, vì rõ ràng họ muốn …nghỉ thêm một ngày nữa!   Hai bà giáo kỳ cựu ( họ đều  ngót nghét  tuổi  ngũ tuần )   vờ hậm hực đưa mắt  nhìn quanh. Chỉ có vài  nam sinh ,  bây giờ tôi mới  sực nhớ, từ sáng đến giờ  ,trên đường đi, hay vào trong  khuôn viên sân trường,bọn tôi chỉ toàn thấy bóng bọn con trai lộc ngộc mà thôi  , cười cười nhìn bảng  thông báo, ánh mắt  hẳn  nhiên  tránh  các  cô  giáo . Có đứa vội vã gom lá, rồi đứa  chen vào  hối hả lau.Bảng gỗ tróc sơn,chữ viết to  và đậm nét,bôi từng chữ  mà thấy rất khó mờ.  Chị Phu nhân  nhìn quanh :

- Tụi khối  Mười một thôi,chứ khối Mười hai biết thân biết phận.  Chị Thanh tra đồng tình :

- Đúng rồi, chứ khối Mười  lên đây làm gì,học chiều mà .Với lại mới chân ướt chân ráo   nhập trường,đâu có gan to như vậy !

 Phải dùng đến giẻ ướt ,cả sô  nước  đầy  mượn từ nhà chú  lao công và hàng chục bàn tay bọn lộc ngộc ấy cùng chung vào,hàng chữ ( không  biết dành cho ai, thôi cứ coi như là cho bọn học trò )in  sắc nét  ấy mới chịu mờ đi cho .! Không biết lời cảnh báo kinh khủng ấy  có đọng lại trong đầu   hai cô giáo  kia ,bọn học trò nhất quỉ nhì ma  của ngôi trường tiếng tăm nhất tỉnh này ngày ấy, nhưng tôi vẫn nhớ,cho đến ngày hôm nay.Người bạn tôi có một hôm ngồi soạn giáo án bỗng phá  lên cười  như  đười ươi trong rừng (bà  ngoại tôi kể rằng  ngày xưa,người đi rừng thỉnh thoảng vẫn gặp đười ươi. Những con thú này sẽ nắm chặt lấy tay người nó gặp, rồi ngửa cổ cười cho đến khi nào nó mệt hoặc trời tối đen. Nhưng con người  vốn khôn ngoan.Họ  đút tay vào một ống tre to. Con đười ươi  cứ nắm lấy ống tre mà ngửa cổ cười sung  sướng,ngỡ là bàn tay thân yêu của cố nhân. Nhưng gã “cố nhân” ấy  đã  rút  tay ra khỏi ống tre và  bái bái  ông bạn cố tri tự bao giờ !) Vì là bà này đang  soạn một tiếng Tiếng Việt, hướng dẫn học sinh  dạng câu phức,  cách dùng hai từ đệm “thì ,là “ làm sao cho đúng , cả cách  vận dụng phong cách ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết. Còn có thí dụ nào sinh động,thực tiễn mà phong phú hơn . Tác giả của  câu răn đe bất tử ấy  nay hẳn đã ở tuổi ngũ thập nhi thiên mệnh rồi .Một người  thật bản lĩnh . Tôi nghĩ vậy .

    GIANG VÀ  BÉ.

  ( còn nữa)

THIÊN ĐƯỜNG Ở GẦN TA .

 Bố  đẻ tôi   tham gia  chiến dịch  Điện Biên Phủ ở tuổi ba  mươi, sau cả chục năm   ra Hà Nội,làm  thông  ngôn cho  một viên quan người   Pháp.   Suốt thời gian ở  mặt trận, ông     xao lòng trước mẹ tôi,    một thiếu nữ  lá  ngọc cành vàng, con gái   ông chủ hiệu  buôn   bề thế tại vùng  Đồng Nai  Thượng, nay  hình như thuộc  huyện Di Linh,  tỉnh  Lâm  Đồng, gốc  người Hà  Tĩnh,  một chuyến ra  Hà Nội   thế là   bỏ tất cả đi kháng chiến . Bà lại dường như không mấy bận tâm  đến tấm lòng của bố, mà lại    “ mất hồn “ vì     chàng binh nhì  thua mình cả con giáp, chỉ vì anh ta có đôi mắt    sâu thẳm và thổi sáo rất hay. Anh ta lại  giành  nhiều thời gian  ngồi một mình,bảo là “ cầu  nguyện “ khi có thể. Đấy là  một giáo  dân Thiên Chúa . Trong hàng  trang  ra  trận,  có một cuốn  sổ  chép tay,  giấy  vàng ố, tự  may khâu, chép  cẩn thận những câu kinh bổn   đầy ý  nghĩa . Thế là  bố  đẻ tôi cũng tò mò tìm đọc. Ông dễ dàng  có được   cuốn Thánh Kinh bản bằng tiếng Pháp, rồi  trầm tư nhiều đêm . Lúc bấy giờ,trong  vai trò một chính trị viên, ông  thấy mình phải có trách nhiệm động viên   anh em  đồng chí, đồng đội vững tâm  chiến đấu, và công việc chiến  trường cuốn  hút ông từng giờ từng phút, những cũng có lúc  trong đầu ông lại vang lên    những câu    ghi trong hai   phần Cựu Ước và Tân Ước của cuốn Thánh Kinh.  Từng theo  tây học,  trong  chương trình học của   trường  có  giờ  Giáo  Lý chỉ  dành cho học sinh có đạo, ông  không  bận tâm vì   hiểu rằng   mọi tôn giáo  đều khuyên con  người ta làm lành tránh  dữ. Nhưng bây giờ, để chiếm được   trái tim cô   thiếu nữ  xin đẹp kia,thì ông   cần phải    hiểu  nhiều ..

 Sau này,khi   mẹ và bố có  gia đình riêng, cuộc sống riêng, còn tôi là  kết quả  của  một mối tình      đẹp  như mơ   một thời của  họ,    đã có  chút  ý thức  về  những  buồn vui trong  đời, tôi có  hỏi ông,trong bao nhiêu câu  hay của   bộ kinh   mà ông tìm đọc,ông  chú tâm  câu nào , và  ông  thánh nào mà ông  ngưỡng mộ, cũng  như mẹ tôi,  để hai  người  tìm được tiếng  lòng của nhau, dù là  một giai đoạn ,  thì ông bảo ngay :   Nước  Thiên Chúa không phải là  chuyện ăn, chuyện uống, mà là sự công chính,bình an  và hoan lạc trong Thánh Thần . Ai phục vụ  Đức Ki-Tô   như thế thì đẹp lòng Thiên Chúa  và được  người ta kính trọng. Vậy chúng ta hãy theo đuổi   những  gì bình an và những gì xây dựng cho nhau .

  Đây là  một   nhận định về ý  nghĩa   quan trọng của   đạo Công Giáo,mà ông thánh Phao Lồ    viết, qua  “Thư gởi các tín hữu tại Rô-ma" , là một loại   thư tín trong Tân Ước của Cơ-đốc giáo. Sách thường được gọi cách đơn giản là Rô-ma. Đây là một trong bảy bức thư được công nhận là ông  Phao-lô viết để giải thích rằng sự cứu chuộc được ban cho thông qua tin mừng của Chúa Giê-su Kitô.…   Nước   Thiên Chúa  chính là,theo cách hiểu  đơn giản  của tôi,một  kẻ   có thời gian đi đạo vì  vâng theo mẹ,  rồi nay lại là một đảng  viên,một cán bộ Mặt Trận  khu phố, là mối quan hệ  giữa  người và  người trong một cộng đồng xã hội,  lấy  “   Chúa Thánh Thần “ tức là  sự suy  nghĩ, cảm xúc, dẫn đến hành động đúng,  để đem cho nhau  “sự công chính,bình an  và hoan lạc” tức là   mối quan hệ tốt đẹp, mọi  người sống trong chan hoà, hiểu biết, cảm thông và tôn trọng nhau , để  không một  quyền lợi về vật chất và tinh thần của ai bị đụng chạm và sứt mẻ . Nay ta gọi là thiên đường .

  Bố tôi tâm sự,   suốt  những năm kháng chiến,   rồi hoà bình lặp lại,  rồi  sau đó lại lao vào một cuộc kháng chiến mới,  ai ai cũng bộn bề  việc  nước,việc nhà,   biết bao  buổi  học tập  ,thảo luận, rồi đưa ra thực hành những chủ trương, đường  lối mang tính quyết sách và chiến  lược,  có  những mất mát,hy sinh, lẫn những quả  ngọt  cứ âm thầm cảm nếm qua tháng ngày,  nhưng  bố tôi vẫn     tâm niệm : phải tạo  mối quan hệ tốt đẹp, mọi  người sống trong chan hoà, hiểu biết, cảm thông và tôn trọng nhau , để  không một  quyền lợi về vật chất và tinh thần của ai bị đụng chạm và sứt mẻ .  Với ông, một  người cộng sản chân chính,   giáo  lý của    một tôn giáo  dù  được nhiều  người thừa nhận,   có thể có  những    hạn chế mặt nào đó,  vẫn  có   những giá trị  nhân văn cao đẹp.  Thời điểm  tôi được   bố  dẫn  vào  Nam để  học hành  và  lập  nghiệp,  các tổ chức  kinh tế tư nhân được chuyển sang    hợp tác xã,khiến   người dân  buổi đầu  ít nhiều bỡ  ngỡ. Nhưng  con   người,  đặc biệt  người Việt mình  vốn dễ thích  nghi, dần rồi thấy quen.  Tôi  quay ra  Bắc,rồi lại vào  Nam,lên tận cao  nguyên.Lúc này bà Bê   bạn tôi  vừa rời trường  sư phạm, leo lên dạy cấp ba,  tôi thì từ cấp  hai  chuyển sang cô  nhà trẻ và  làm  cô công  nhân vườn hoa, đó là  năm  1986,    bọn tôi  từ chỗ  mỗi tháng  cứ ung dung chờ       được chia  gạo  củi mắm  muối,thì  nay tiền ai  người  nấy tự xoay, nhiều  người lo  lắng,  nhất là  nhà có  những ông  anh, ông em độc thân, sống một mình, rằng   mấy ổng   không biết   đi chợ, có nhà nước mua hộ, nay cầm một mớ lương, tiêu   hết rồi làm  sao .. Các  hợp tác xã cũng giải thể .    Có  nhiều  người  cao tuổi tôi gặp lại, bâng khuâng khi nhớ  những ngày “  công điểm “ tức là cứ sáng  nghe kẻng đánh beng thì   ra vườn, rồi “ beng “ thì  về,   vườn  rau xấu tốt  cả   bọn cùng lo chăm sóc, mà  người ta   sống chan hoà,   vui vẻ  với nhau, nay    vườn ai nấy  lo,   lại  đâm ra   tỵ hiềm kèn cựa,  hơn thua với nhau .  Tôi chỉ là  một “ con buôn”  nhưng hàng hoá mà tôi kinh doanh đều là  những sản phẩm từ  đồi nương vườn tược  làm ra.  Dạo chưa  sắm được    gian hàng tiện lợi như  bây giờ, tôi phải    bươn chải  khá vất vả, vì    thuê một  ki- ốt ở Vườn Hoa thành phố thu nhập   rất bấp bênh,  do  thời tiết, rồi địa  điểm  chỉ ưu tiên cho  khách du lịch phương xa.    Tôi có   rất  nhiều  khách hàng,   đa  số là nông dân. Thế hệ    lớn hơn  hay  cùng độ tuổi,ngày ấy  họ mềm mỏng, tế  nhị trong giao tiếp,  nhưng bây giờ   có khi quay lại, tính khí họ cũng thay đổi  vì “ thời thế thế thời thời phải thế”.Nói theo  “ kiểu  “  của  ông thánh Phao Lồ, nước  trần gian  bây giờ   là chuyện ăn,chuyện uống,chứ không phải là chuyện   đem bình an cho nhau .  Bà Vân Thanh,   người cùng     trông coi cửa hàng với tôi,   là   người Công Giáo dòng,vì được nhận  bí tích  Rửa tội ngay khi vừa  đẻ, bảo tôi:   ai muốn  bình an thì cứ  cố tìm cách sống bình an, còn ai  không  muốn thì đó là ..  quyền của  người ta .  Đã  đụng đến  hàng hoá  là đụng đến tiền, nên có lắm lúc   bực bội đến sôi  máu, thì lấy đâu ra bình an  ! Nhưng bây giờ sắp qua tuổi  bảy chục,bọn tôi  cố trấn tĩnh khi     đối đầu với  những  rắc  rối từ tiền gây ra . Có lúc  tôi than  với bà này : cứ như bà Bê  mà  khoẻ. Bà này  có cuộc sống mà tạo  hoá sắp đặt cho rồi, cứ đến tháng thì  đi lĩnh lương,  rồi  đi tái khám,  rồi   cố tính toán chi tiêu  thu vén sao cho không phải đi vay ,   rồi ai   nói gì cũng cứ  cười cười im im,  miễn làm sao       chỗ ăn, chỗ  ngủ, chỗ nghỉ  ngơi  được an toàn .  Tre ở   xa,  cứ tối tối lại  điện cho tôi : chị có qua chỗ chị Bê  không ? Em không   dám gọi,  vì  bận ,hơn nữa biết chị ấy không thích.   Vì bà   già kia  rất ghét  nghe điện thoại, chả là  tai bị lùng bùng do hậu quả của  một thời gian  dài    xạ trị ,mắt cũng  kém, nên  lười nhắn tin .Mở ti vi thì mặc cho   nó hát nói tuỳ thích, rồi   nghe xem được chút nào thì  tuỳ.  Có  hôm  trời nắng đẹp, sau cơn bão số   sáu, tôi   phóng xe qua ngõ, thấy bà này diện bồ đồ  nỉ mà bọn tôi cùng mua   từ  một buổi dạo  chợ Đức Trọng cách  nay cả  thập niên,  đi bộ loanh quanh trong sân, đi từ cổng   chính , ra tận vườn chuối rồi quay  vào điểm ban đầu. Tướng đi hăng hái lắm, tôi tính  tạt vào  nhưng bất  ngờ gặp hai bóng  người cùng ngồi trên hiên  trò chuyện, bà già kia thì đi lại trong  sân. Ôi trời,   mọi khi  một  là bà này  rút,hai là   chủ trên hiên bỏ vào trong. Tôi  cho  xe ẩn vào một  bên  khu nhà lưới nhìn lên,  sau đó có điện thoại   khách hàng  gọi đến, vừa a lô  vừa canh, cả giờ,  bà kia đi   thấm mệt thì  vào nhà . Tối chạng vạng tôi mò  sang, bảo : lỡ mai có  bụi chuối nào bị đốn thì  báo cho tớ biết nhé . Bà  Bê  ngạc nhiên  rồi vỡ ra,à , không có  đâu, vì  hôm  nào  bồ đã   lên tiếng “ không để cho quá khứ là quá khứ mà”. Ngày  mồng 3. tháng mười một, tôi hẹn  chở bà này  đi tiêm thuốc, thuốc  đặc trị  ở đây bảo hiểm không cấp, phải mua ngay chỗ     bác sĩ tư tiêm cho, một nơi   mà trước kia, bên Pháp,  những  người em  ông Linh mục  Minh Tiến gửi  về  cũng   mượn địa chỉ này. Bà kia    vội  vã   đi ra cổng, lại diện ngay cái áo  khoác  xanh  lá hẹ mà Tre tặng. Tôi  nhủ thầm,rồi tối  chuối có bị đốn không đây. Tôi nhác thấy chủ nhà  ra  phía gian kho làm nhà xe,  đẩy mạnh hai cánh cửa sắt, nét mặt   dường như không vui, thì  nhân vật này muôn  thuở vẫn thế . Tôi   nửa đùa  nửa thật, hôm rồi diện  đồ đỏ, nay  “chơi “ áo xanh,  cứ  đỏ xanh loạn xạ  có khiến trêu tức chủ nhà không  đấy! Bà già kia thản nhiên :   y phục  xứng  kỳ đức. Mùa đông thì mặc đồ ấm,  đi dạo trong sân cũng cần tươm tất,  giờ ra phố, dù là đi  tiêm  thuốc,mình là  bà giáo già, phải    trông cho đàng hoàng, tử tế. Mà đồ là tớ sắm,  hay có  người  tặng, chớ có trộm cắp đâu mà lo. Chuối có ba  buồng đang chờ chín,nay có đốn vào thứ chuối đó không ăn được. Hôm sau, vì nàng Tre a lô   từ mãi nhà cô Kê ra, tôi bảo: tớ có qua mục sở thị, yên ổn cả. Vườn rau nay toàn  cây ngãi cứu,    đang bén rễ. Bọn tớ đi tới đi lui xin chủ nhà, vì  mọc ở   vườn bỏ hoang,   nên chủ không buồn  ngó, nhưng nay chỉ còn ..cỏ, vì có bao nhiêu cây   bọn tớ bứng hết. Đang có kế hoạch trồng thêm cây ngò  gai,  thứ này mạnh, mà hạt giống rất rẻ .

 Nhân tiện kể chuyện vườn rau,Bà Bê bảo tưới nước cơm thừa, ai ngờ đêm đêm ông kẹ ( ông  Tí ) kéo đến, bới tung  đất, làm bật gốc mấy bụi hành tăm.   Nhà có mèo mà   vì bọn kia đông quá nên anh này một mình chã bõ bèn . Thế là chờ  tối tối  bỏ thuốc diệt chuột,thứ viên     xanh xanh hình  bầu dục như hạt mít,chỗ các anh ấy thường   ra.  Nhưng hàng xóm lại hốt hết,tấp vào   gốc  cây   trồng trong chậu to.  Bọn tôi ra vườn chuối, thấy ở đây có mấy tấm  bẫy ,loại chuột bò lên ăn là dính, đặt ở đó. Hai bà  già  suy luận: chắc là vì   bã  để kế hiên  nhà hàng xóm, bọn chuột ăn no thì  lăn ra chết gần đó, nên chủ nhà phải dọn. Thôi hôm sau ta   đem  bã ra vườn chuối   mà đặt. Cố làm sao   cho  ai nấy  vui vẻ, bình an .  Cứ kêu "sao mà  khó sống " thì mình phải chủ động  sao cho   cuộc sống dễ chịu, dù     thoạt tiên   thấy    khó chịu.  

 Thế mà mấy hôm nay, dường như  hai nhà hàng  xóm của bà Bê  này  có biến cố gì đó bất an .  Bà Bê kể theo nhận xét của một bà lão vừa   nhìn kém lẫn nghe kém :   một sáng, thứ bảy, tớ  vừa mở cửa thì thấy bà chủ khệnh khạng đi qua  sân,   trực chỉ khu vườn  chuối, rồi quay ra, vẻ mặt đầy thách thức. Nhìn lên  hiên  nhà trọ, có  rào    chăng lưới phòng kẻ gian đột nhập, ngay trước  nhà,thì áo quần giăng la liệt, dường như cả tủ  đồ đạc  đều được … nhúng nước  đem phơi. Bà bạn  già  thì đang có kế  hoạch dọn dẹp nhà cửa, nên  ở trong  nhà suốt  cả  sáng,   đến chiều thì lúi húi   lau nhà,  lau cửa, đôi lúc  tình cờ  nhìn ra , đồ  đạc  thì không có nắng mà chủ cứ  phơi. Biết là có  chuyện   , nên tớ   thấy … bình an, vì có liên quan gì đến tớ đâu.  Bà già kể . Sáng chủ nhật, độ chín mười giờ, tớ   nghe bên kia  ầm ầm gào thét,thoạt tiên ở  nhà dưới, rồi lên lầu. Tớ chuyển ra nhà sau, vì  có lẽ  tai bị đinh, óc bị  buốt. Bà Bê bảo rồi sau đó,    chủ nhà qua hàng xóm  kế bên, có cô con gái  ,  trò chuyện thản nhiên, hẳn là sấm chớp giông bão đã qua.

Sáng thứ hai, lịch chỉ số 11.11,   bọn tôi lên mạng  xem hàng online thế nào, tôi đi  tìm bà Bê  hỏi có mua tỏi đen, thì tôi cầm qua, vì bà này  nhờ  từ lâu,  qua  nhà hàng xóm bắt gặp  ba mẹ con chủ nhà  cùng đứng trên hiên, bà mẹ ủ dột như  qua một đêm mất  ngủ .   Tôi đoán mò theo suy luận của mình :   anh con trai gọi điện về, bà mẹ tức   giận ,quát tháo,   anh kia cậy hai chị đến vấn an mẹ .  Rồi họ kéo nhau đi. Mọi chuyện sẽ ổn thôi,   chúng tôi tự nhủ .  Nước thiên đàng đang đến,  khi  mọi  người không quá bận tâm chuyện ăn, chuyện uống mà    nghĩ đến bình an cho nhau.

 Nhưng quả không dễ . Ba bà già lần lên nhà  chị T và bị .. đuổi   chạy vắt chân lên cổ .   Khi về   đến cửa hàng,bà Xanh mây mặt mè vẫn còn xanh lét,thở hổn hển :

- Tức thật, mình nói   với thái độ đầy thiện  chí , mà bị  gán là điên .

 Tôi an ủi :

- Cả  hai mẹ con chủ nhà đang  ..không bình an .

Bà mẹ ốm , cô con gái  chăm,hai bên xung đột vì    bọn ở xa  hối thúc đưa mẹ đi tái khám, bà mẹ nhất quyết không đi. Chị “ mẹ” bị   thận , mặt sưng húp híp, nhưng  bọn tôi ái ngại thì  chị “ con “ quát  như  chủ quát tớ trong nhà :

-  Húp gì mà  húp. Tại ngủ nhiều  nó vậy. Mấy dì thử  ngủ   cả ngày cả  đêm như mẹ con mà  coi,  không  húp con đi đầu xuống đất.

 Khi đón chúng tôi ở cổng, chị  mệt mỏi :

- Tôi  không ngủ được, cả ngày  ngồi lên nằm xuống, đi  chơi loanh quanh một lát  là thấy mệt,  mỗi bữa chỉ  chừng nửa  chén cơm. Mà đi khám chường cái mặt ra, chầu chực, rồi cũng bấy nhiêu thuốc, tôi ngán tận xương.

 Bà Vân Thanh    nói ra ý  nghĩ của mình :

- Bệnh thận  coi dễ chữa mà khó, vì   không có thuốc,  để nặng quá phải chạy thận.

Chủ nhìn khách,  không nói gì . Khách vào tận bếp,bà Bê ngồi táy máy  mấy lốc  sữa giấy  xếp trên bàn, có lốc còn nguyên, lốc     xé dở. Vân Thanh lại lên tiếng   , mắt nhìn chủ nhà :

- Chị bị thận đừng nên uống sữa, vì  sữa gây  ra chất vôi..

 Cả ba bỗng giật mình vì tiếng quát của  một  người đang  lúi húi  rửa rau bên  vòi nước :

- Chớ cơm đã không ăn,vậy  bỏ cả  sữa nữa rồi làm sao  mà sống !  Đồ điên  mà   còn bày đặt !

 Khi bọn tôi  kinh hoàng quay ra  nhìn, giọng kia vẫn gắt toáng lên :

- Thì hồi tết   ( đầu năm 2024 ) nằm nhà thương, bác  sĩ biểu uống sữa . Mấy bà có là bác sĩ không mà bày đặt  kiêng với cữ !

 Chị “ con “ này vốn  rất nóng nảy,mọi khi một tháng   dỗi mẹ   bốn năm bận.  Có một sạp may nho nhỏ, nhưng nay vừa  chăm cả nhà, có bố mẹ  và  cậu con, rồi    coi ngó  khu homestay,và   bà mẹ đau yếu, nên mệt  mỏi,  lắm lúc  cũng mất bình an, thấy đâu đâu cũng là   hoả ngục.

 Dường như nhận ra  nét mặt không hài lòng của khách,  bà mẹ  trách con :

- Chuyện  người lớn với nhau, sao mày cứ xen vào !

 Vẫn  giọng   không thay  đổi cường độ :

- Thì con có tai,có miệng, con nói . Mẹ với mấy dì sao không ngồi trên nhà, xuống đây làm chi.!

  Rồi  vất rổ  ra sàn :

- Toàn là đồ điên !

 Bà Bê đứng lên :

- Thôi     chủ bếp đang bận,  ta đi về .

 Giọng đuổi theo :

- Về thì về,chuyện ở đâu đừng đem đến nhà  người ta . Điên, khùng !

  Khách  ra cổng, đi qua nhà trên  thì  bị kéo vô xa lông,vì chủ  quyến luyến nhìn cô em gái :

- Dì độ này tiền nong ra sao ? Hôm trước  dì   gửi tiền điện  hai tháng cuối năm,tôi đưa cho tụi nó ( hai vợ chồng anh con trai ). Tôi có dặn nếu dì Bé có  chậm thì tụi bay đóng giúp   dì ấy.

 Bà em cười :

- Khéo ăn thì no,khéo co thì ấm.

 Tôi biết bà   đang có  kế hoạch “ nuôi heo “ để  trả tiền  mạng    và tiền cước điện thoại. Mạng coi nhiều, vì   nghe nhạc, vì  có nhiều thứ tò mò,  còn điện thoại thì để mua hàng , để đặt xe . Người chị  nhìn chúng tôi phân trần  :

-  May là có lương,chứ không thì hai bà chị phải  bỏ ra  ít nhiều,   sửa  lại nhà,  ngăn ra vài ba  buồng cho khách  ở trọ,kiếm thêm mỗi tháng  ít nhiều thuốc  thang, chứ .. mà bà kia giận nên im lìm lâu nay .

 Bà mẹ thở dài. Mỗi bận gặp chị lại thấy chị yếu đi, mà  tâm không  an. Đó,rõ ràng chị giữ khách vì :

- Trách cậu hồi đó cứ để nhà cho   nó,chia cho hai chị làm chi,rồi bà kia hờn, cháu cũng giận, chị em  từ hồi tháng hai ( âm lich) đến giờ không  ngó mặt nhau .

 Bà Vân Thanh  rút kinh nghiệm bị cô con gái chủ nhà quát tháo nên  dẩu mặt làm thinh, tôi nhỏ nhẹ :

- Chị cứ lo cho sức khoẻ của chị, rồi..tới đâu hay tới đó.

  Yên lặng.Mãi lát sau chủ lại   hỏi  bà em  :

- Còn chuyện dưới nhà   thì sao !

 Tôi đùa:

- Ban ngày  luôn có kẻ ra  người vào,vì mấy cô con gái chịu khó qua  lại hỏi thăm. Còn đêm thì đèn sáng choang, có  mấy còi báo động reo liên hồi ..

 Chị chủ nhà cau mày :

- Hồi trước có một còi mà !

 - Ồ nay hai cái, cái to cái nhỏ, từ bữa tụi em nhắn tin “ có vay có trả” nên hàng xóm lo .

 Bỗng đầu bếp từ  dưới nhà xồng xộc đi lên, tay vung con dao nhọn sáng loáng,  bốc mùi thịt  heo tươi :

- Không cho mấy bà đem chuyện ở đâu đến  đây, rồi  người ta  lo, rồi bỏ ăn  bỏ ngủ .  Đi  , đi chỗ khác mà kể mà lể . Ở đây không chơi với   người điên .

 Dao  và  người xấn thôi. Thôi,  tránh voi chẳng xấu mặt nào, bà Bê ngồi gần cửa,lại đi dép  nên nhào nhanh ra sân, bà Vân Thanh  và tôi  chạy ù ra  ngoài, túi xách và  giày  nằm lăn lóc  nơi cửa,đúng là “ bỏ của chạy lấy người “.

 Bọn tôi uống hết bình nước  của bà Bê đem ra .Bà Vân Thanh  hậm hực:

-  Sáng nay đi không coi ngày .Bận sau có  ghé phải canh  cái con nhỏ kia !

 Tôi hiểu vì sao có  một thời gian  hai mẹ con chủ nhà luôn căng thẳng với nhau, nhưng  người  thiệt là bà mẹ, vì chị  mất đi  một cộng  sự nhiệt thành . Cô con gái dù  lắm lúc cháy túi và  nổi  nóng bất tử,  nhưng biết đi xe,giỏi a lô,mẹ muốn thứ gì, giờ nào  cũng có   kẻ   phục vụ . Nhưng cứ  gây địa ngục cho nhau như vậy  cũng …   . Tôi  không biết dùng từ  gì cho  hợp .

 Tối về,tôi lại a lô cho  Tre, báo cáo tình hình : all is  well.

 Dạo này  tôi  luôn    hát bài  " Ta đi trong nắng mới " (  Lương Ngọc Trác ) mà   dạo ở Đồng Nai, mỗi khi   đến khu tập thể trường Phú Ngọc A,  hai   cô giáo trẻ hay hát .

 Trời cao thêm xanh, muôn ánh lung linh trên ngàn hoa/ Đường xa thêm vui, chim hót một bài ca không lời .

 Từ bao năm qua ta đi  diệt quân giặc ngoại xâm /

 Hôm nay ta sẵn quyết tâm xây cuộc đời .

 Đường ta đi đang toả nắng bình minh /

 Ngày mai hoa đỏ thắm trên quê hương mình /

 Tiếng ai nói như trái tim tôi đang thì thầm :

 Đường ta đi tới,thêm tia nắng vui, thêm bao nụ cười /

 Vì ngày mai, thêm bông lúa mới .

 Và câu kết, hát bè nên mỗi  ca sĩ một  điệu,nhưng bây giờ thì hoà vào nhau : Chúng ta đi vì hạnh phúc con  người .

 Tìm được hạnh phúc chính là đang sống ở thiên đường ,  và đó là nước Trời mà ông thánh Phao Lô mơ ước . 

                            Giang và Vân Thanh .